Top 10 bizarnih naučnih eksperimenata

Rijetko je neka fraza u ljudskoj istoriji u propast odvela toliko ljudi kao “U ime… – nauke, boga ili pravde”. Ovaj put govorimo o naučnim eksperimentima, tokom kojih je opasno pregažena linija između istraživanja i iživljavanja. Od mnoštva užasnih primjera, pogledajmo desetak najpoznatijih. Mnogi od njih su bili odlična podloga za filmske adaptacije.

1. Zatvor Stanford – čuvari i zatvorenici

Godine 1971. 24 studenta su učestvovala u eksperimentu koji je vodio psiholog Philip Zimbardo. Uvedeni su u imitaciju zatvora, u kojoj ih je polovina dobilo ovlašćenja čuvara, dok je druga polovina morala glumiti zatvorenike. Sve je trebalo trajati oko dvije sedmice, a zatvorenici su sve vrijeme morali provoditi u ćelijama, dok su čuvari smjeli odlaziti kući. Stvari su izmakle kontroli već drugi dan, kad je došlo do tuče vatrogasnim aparatima, a previše se zanio i sam Zimbardo.

Eksperiment je prekinut nakon samo šest dana – čuvari su postali nasilni, dok su zatvorenici jedan za drugim padali u depresiju. Zimbardo je tu i tamo progledao kroz prste onima koji su počeli uživati u fizičkom zlostavljanju, zbog čega je izbio opšti nered. Uvedene su “samice”, odnosno zaključavanje u ormare, kao kazna za štrajk glađu. Eksperiment je označio i kraj “zlatnog doba psihologije” – učesnici su zaradili 15 dolara po danu i doživotnu traumu.

Ovaj eksperiment je ekranizovan 2015. godine.