Metabarkodiranje je metoda u molekularnoj biologiji i ekologiji kojom se iz uzoraka okoliša (voda, tlo i sl.) mogu dobiti podaci o vrstama primjenom metoda analize DNK materijala, a bez potrebe pronalaženja, posmatranja ili mikroskopiranja primjeraka vrsta u uzorku.
U organizaciji Univerziteta u Tuzli i Univerziteta Duisburg – Essen (Njemačka), u okviru Ecobias Erasmus projekta, održana je Ljetna škola iz metabarkodiranja okolišne DNK na Odsjeku za biologiju, Prirodno – matematičkog fakulteta. Ljetna škola je trajala četiri dana, u periodu od 5. do 8. septembra 2022. godine.
Metabarkodiranje je metoda u molekularnoj biologiji i ekologiji kojom se iz uzoraka okoliša (voda, tlo i sl.) mogu dobiti podaci o vrstama primjenom metoda analize DNK materijala, a bez potrebe pronalaženja, posmatranja ili mikroskopiranja primjeraka vrsta u uzorku.
Plenarno predavanje na temu o izazovima i mogućnostima primjene metabarkodiranja u monitoringu voda i dizajnu početnica u PCR reakciji održao je redovni profesor Florian Leese, vrhunski stručnjak u oblasti istraživanja okolišne DNK i voditelj najopremljenije laboratorije za okolišnu DNK u Evropi /Leese Lab/ sa Univerziteta Duisburg Essen. Profesor Leese i njegov tim su tokom trajanja projekta pružili stručnu podršku za razvoj i opremanje laboratorije za okolišnu DNK na Prirodno-matematičkom fakultetu u Tuzli.
Ljetnu školu je otvorila prorektorica za međuuniverzitetsku saradnju Univerziteta u Tuzli, prof. dr. Vesna Bratovčić, dok se ipred konzorcija Ecobias projekta auditoriju obratila prof. dr. Ljubica Vasiljević sa Univerziteta Istočno Sarajevo. Ispred menadžmenta Prirodno-matematičkog fakulteta učesnicima se obratio dekan PMF-a, prof.dr. Vedad Pašić i voditelj Odsjeka za biologiju prof.dr. Isat Skenderović.
Predavači ljetne škole su pored profesora Florian Leese, doktoranti Mr.sc. Robin Schütz i Mr.sc. Till-Hendrik Macher sa Univerziteta Duisburg-Essen i organizatorice ljetne škole ispred Univerziteta u Tuzli: voditeljica Ecobias projekta na Univerzitetu u Tuzli, prof. dr. Jasmina Kamberović, zatim profesorice Adisa Ahmić, Edina Hajdarević i docentica Darja Husejnagić sa Odsjeka za biologiju Prirodno-matematičkog fakulteta, piše UNTZ.
Prvi dan ljetne škole učesnici su upoznati sa osnovama primjene okolišne DNK, i terenskim i laboratorijskim protokolima obrade uzoraka, nakon čega su na akumulaciji Modrac uzeli uzorke vode za daljnju obradu. U laboratorijskim protokolima narednih dana su iz uzoraka izolirali DNK materijal, a zatim uradili PCR reakciju.
Koristeći dva genska markera, svi učesnici su uspješno multiplicari gen za identifikaciju diverziteta riba i algi u akumulaciji u uzorcima. Po dobivanju rezultata sekvenciranja, biti će to prvi rezultati za istraživanje biološke raznolikosti primjenom tehnika metabarkodiranja DNK za akumulaciju Modrac. Nakon laboratorijske obrade, učesnici su prošli kroz osnovne korake bioinformatičke obrade.
Ljetnoj školi su pored studenata Univerziteta u Tuzli, prisustvovali mnogobrojni studenti i profesori sa partnerskih institucija Ecobias projekta: Univerziteta u Istočnom Sarajevu, Univerziteta u Banjoj Luci, Sveučilišta u Mostaru, Sveučilišta u Zagrebu, Internacionalnog Univerziteta u Travniku, zatim online učesnici sa Univerziteta Donja Gorica, Univerziteta u Sarajevu i ostalih partnerskih institucija.
Ljetna škola je organizirana u saradnji sa projektnim konzorcijem Erasmus+ Ecobias projekta Development of master curricula in ecological monitoring and aquatic bioassessment for Western Balkans HEIs/Razvoj master studija iz ekološkog monitoringa i bioprocjene slatkovodnih ekosistema u visokoškolskim institucijama Zapadnog Balkana (https://www.ecobiaserasmus.com/). Projektom koordinira Univerzitet u Novom Sadu, sa prof. dr. Snežana Radulović i prof.dr. Dušanka Cvijanović, a podržan je sredstvima Erasmus+ Programa Evropske Unije. Kao rezultat ovog projekta, osim opremanja laboratorija, licencirani su programi drugog ciklusa i kursevi cjeloživotnog učenja iz oblasti ekomonitoringa i biološke indikacije voda na visokoškolskim institucijama Bosne i Hercegovine i Crne Gore.