PFSA: Moderne pravne kodifikacije
PFSA: Moderne pravne kodifikacije
10 pitanja, nešto kao esejska, 100 bodova.
-
Borisboris
- Posts: 7
- Joined: Thu Nov 15, 2012 10:07 am
PFSA: Moderne pravne kodifikacije
Ljudi da li se uce i članovi zakonika ili samo zakonici ?
PFSA: Moderne pravne kodifikacije
Ako polažeš integralno da, parcijalno ne jer su članovi bili na I parcijali.
-
freakystyley
- Posts: 232
- Joined: Sat Sep 17, 2011 12:22 am
PFSA: Moderne pravne kodifikacije
Moze li, molim vas, neko ovdje postaviti ta pitanja za drugu parc. ili link za download, za nas koji nismo na fejzbuku, a htjeli bi polozit ispit. 
Last edited by freakystyley on Thu Jan 23, 2014 2:27 pm, edited 1 time in total.
-
freakystyley
- Posts: 232
- Joined: Sat Sep 17, 2011 12:22 am
PFSA: Moderne pravne kodifikacije
[quote="freakystyley"]
Moze li, molim vas, neko ovdje postaviti ta pitanja za drugu parc. ili link za download, za nas koji nismo na fejzbuku, a htjeli bi polozit ispit.
[/quote]
Moze li, molim vas, neko ovdje postaviti ta pitanja za drugu parc. ili link za download, za nas koji nismo na fejzbuku, a htjeli bi polozit ispit.
[/quote]
PFSA: Moderne pravne kodifikacije
evo ovdje postavljam sva pitanja 
dolje ima par ne urađenih, ako neko od kolega uradi, ili ima uređeno, pa neka nam i to postavi
1.Koji su uslovi za nastanak kodifikacije? Objasniti na primjeru jedne kodifikacije.
Da bi moglo doci do kodifikacije, potrebno je da udatom pravnom sistemu postoje tri uslova. Prvo, potrebno je da postojiuvažavanje koncepta pisanog prava. To znači da je potrebno da nosioci vlasti i uticaja u određenoj političkojjedinici smatraju da je pisano, a ne, npr., nepisano, pravo odgovarajuće sredstvo zaodržavanje reda u društvu. Drugo, potrebno je da u datoj političkoj jedinicipostoji visoka koncentracija vlasti. Zakonodavna vlast ne smije bitipodijeljena izmedju većeg broja divergentnih faktora, jer bi to onemogućilo nemetanje određenog kodeksa. Treće, potrebno je da postojivisoki politički autoritet koji ima volju danemetne kodifikaciju.
2.Zašto jeafirmacija kodifikacije u muslimanskim zemljama tekla sporo?
Za afirmaciju ideje kodifikacije trebalo je da prođe dugovremena. Osnovupravnog sistema muslimanskih zemalja činio je Šerijat, koji je za muslimane pravo sadržano u Božijoj objavi. Prema muslimanskomvjerovanju, pravo je autoritativno dato u Kur`anu, objavljenoj Božijoj rijeci,i sunnetu, normativnoj praksi poslanika Muhameda. Iz ova dva glavna izvora,kompetentni muslimanski pravnici izvode pravne norme putem procesa koji se naziva Idztihad. Ako u pogledu određene normepostigne saglasnost svih kompetentnih pravnika ili njihove većine, onda jeriječ o konsenzusu koji dolazi na trece mjesto u hijerarhiji izvora prava. Na četvrtom mjestu je zakljucivanje po analogiji. Medju dopunskim izvorima fingira se obicaj, koji je uskladu sa Serijatom. Prema islamskom ucenju zakonodavac je Bog, tumaci Bozijegprava su kompetentni ucenjaci (uleme), a drzava ima zadatak da primjenjuje takoformulisano pravo. Ovakav koncept ocito nije ohrabrivao kodifikaciju koja je podefiniciji proces sakupljanja, sistematizacije i racionalizacije prava izakojeg stoji autoritet drzave.
3.RecepcijaEgipatskog zakonika. ?
Zbog svog karaktera, Egipatski građanski zakonik bio je pogodan za recepciju u drugim arapskim zemljama kojesu se odlučile za put modernizacije. S neznatnim izmjenama prihvaćen je u Siriji 1949. Uticao jena pravne reforme u protektoratu Zapadni Aden, proglašene 1949. Godine 1953.recipiran je u tadašnjoj Kraljevini Libiji, s izmjenama u pogledu popunjavanjepravnih praznina( oslanjanje na malikijsko tumačenje šerijatskog prava) U Sudanu je 1970. kratkotrajnouveden građanski zakonik izgrađen po uzoru na njega. Međutimslabljenje političkih veza između dvije zemlje, kao i okolnosti da se egipatski zakonik,nastao u duhu evropskog kontinentalnog prava, nije mogaodjelotvorno primjenjivati u Sudanu, koji je bio pod uticajem tradicije COmmonlaw, doveli su 1973, do napuštanja ove kodifikacije.
Iskustvo sa izradom Egipatskog zakonika, AbdurrezakSenhuri je koristio u svom kasnijem kodifikatorskom radu u arapskim zemljamaBliskog istoka. One je na poziv iračke vlade izradio Irački građanski zakonik, koji je usvojen 1951., te tako zamijenioMedžellu. Za razliku od Egipatskog građanskog zakonika, irački zakonik se više oslanjao na šerijatsko pravo.Egipatski zakonik korišten je kao uor zazakonike Jordana( 1952., izmijenjen 1976.), Somalije (1973.), Kuvajta(1980.), idugih arapskih zemalja.
4.Da li jeprilikom stvaranja OIZ Crne Gore bilo zastupljeno 5 faktora koji pomažukodifikaciju?
Pet faktora koji djeluju u korist kodifikacije:
1. Postojeće pravo je haotično i teško se pronalaziprimjenjiva norma (Npr. pravo je sadržano u različitim izvorima, nije napisanoili je protivrječno).2. Postojeće pravo nije u skladu sa radikalnim promjenama u društvu (Npr. došloje do revolucije kojom su ukinute ranije političke strukture).3. Postojeće pravo je u cjelini zastarjelo te pravne norme ne izražavajukulturu datog društva.4. Postoji ranija kodifikacija kao model i taj model je kulturno relevantan zanarod te političke jedinice.( Npr, ako je u jednoj državi usvojenakodifikacija, narodi koji su pod kulturnim uticajem te države inkliniraće premaslijeđenju modela.)5. Postoje pravnici koji su spremni da igraju ulogu u izradi kodeksa. Pravnicisu nezamjenjivi u pripremi, izradi i primjeni kodeksa.U Crnoj Gori je bilo zastupljeno 5 faktora koji pomažu kodifikaciju. Kao prvo, crnogorsko pravo je bilo sadržano u viserazličitih izvora, odnosno zakona (Stega, Zakonik obšči crnogorski i brdski,Zakoni otacestva i Opsti zemaljski zakonik).Crna Gora je proširila svojuteritoriju na račun Osmanske države i zadobila međunarodno priznanje kaopotpuno nezavisna jevropska država, i kao simbol takvog novog identiteta uskladu sa tendencijom pravnog razvoja u evropskim zemljama tokom 19 vijeka,Crna gora je donijela svoj građanski zakonik. Ranija kodifikacija, Opstizemaljski zakonik iz 1855. godine bila je model za novu kodifikaciju koja ćetakođer sadržati običajna pravila. Dalje, postojeće norme su bile zastarjele ibilo je potrebno njihovo prilagođavanje novom dobu. Postojao je i pravnik koji je bio spreman posvetiti seizradi zakonika (Valtazar Bogisić).
5.Recepcija Francuskog građanksog zakonika?
Tokom Napoleonovih osvajanje i u vremenu koje jeslijedilo Zakonik se prosširio daleko izvana Francuske. S njim se širila ifrancuska pravna nauka i praksa, jezik i kultura. Bilo je to vrijemekolonijalnih osvajanja kada je velika nacija – Francuska željela dati modelmodernom svijetu. Zakonik se proširio na zemlje koje su anketirane od straneFrancuske bilo od strane Direktorijuma bilo odstrane Napoleona. Riječ je o Belgiji, Luksemburgu i Pijemontu, dijelovimaItalije, Holandije, Njemačke, satelitskim državama, Napuljom, grofovijomVaršava, Batavijom i Švajcarskom. U ostatku Evrope preuzet je djelimično iliuticao na građanske zakonike Španije (18999, Portugala(1867), Rumunije (1864) iSrbije(1844).U Evropi ovaj zakonik nije uticao na Austriju, koja je 1811uradilavlastitu kontrakodifikaciju na skandinavske zemlje, gdje nije bilo uticajarimskog prava, te Britanska ostrva,izuzev Škotske u jednom periodu. Zakonik je uticao na zakonike Latisnke Amerikekao sto su Meksiko I argentin. U muslimanskom svijetu Zakonik je bio direktnoprimjenjivan u Alžiru, koji je imao status anektirane teritrije, dok je uprotektoratima Tunis i Maroko uticao na nacionalne kodifikacije.Inspirisao je također egipatski zakonik za mješovite sudove(1875), koji je opetbio osnova na Nacionalni zakonik (1833). Zakonik je također imao uticaj napravo u Libanu i Siriji.
Zakonik je uticao na zakonike Kvebeka, u Kanadi i lujzijane u SAD, koja je donijela svoj građanskizakonik 1825, koji je mijenjan 1870.
6.Uporedite izvore Medželle i Egipatskog građanskogzakonika?
Izvori Medželle:
Po svom izvoru Medžla predstavlja kodifikacijuŠerijatskog prava prema tumečenju henefijske pravne škole. Hanefijskapravna škola(mezheb) imala je u Osmanksoj drzavi status zvanične pravne škole.Osnicač hanefijske škole bio je irački pravnik Ebu Hanife. Njegovi najpoznatijiučenici bili su Ebu Jusuf i Muhammed ibn Hasan elč Šejbani. Ovaj posljednjiautor je napisao šest knjiga u kojima je prenio učenje osnivača pravne škole inejgovog starijeg učenika Ebu Jusufa. Ove knjieg se nazivaju zahiru- r- rivajeKodifikatori Medželle uzeli su kao glavni izvor pri formulisanju propisa.
Izvori Egipatskog građanskog zakonika:
U pogledu izvora, Egipatski građanski zakonik se zasnivaona:
Ranijem egipatskom zakonodavstvu i sudksoj praksi. Riječ je o propisima koji su porijeklom iz šerijatskogprava, ili muslimanskog svjetovnog zakonodavstva(kanuna) ili prakse egipatskih sudova.
Evropske kodifikacije građanskog prava, prvenstveno Francuskigrađanski zakonik. Kriterij za prihvatanjepojedinih propisa iz ovih kodifikacija bio je suglasnost tih rješenja saprincipima Šerijata. Na taj način prihvaćenisu: objektivna teorija o nastanku obligacija, teorija zloupotrebeprava, propisio prenosu duga i sl.
Šerijatsko pravo. Pojedini principi ili propisi šerijatskog prava unijetisu u cjelini ili djelimično u zakonik. Npr. O pravnoj sposobnosti, zaključenjuugovora, dugoročnom zakupu zemljišsta i sl.
7. Objasniti sistem Švicarskog građanskog zakonika?
Švicarski građanski zakonik se sastoji od uvodnog naslovai 4 knjige. Uvodni naslov govori o primjeni zakona, vršenju i zlopupotrebiprava, sudijskim ovlašćenjima u primjeni prava, odnosu federalnih i kantonalnihzakona i sl.Prva knjiga govori o licima, druga knjiga govoori o porodičnompravu, treća knjiga govori o naslijeđu a četvrta o vlasništvu. Konačno, petaknjiga govori o obligacijama te, iako ima formu posebnog zakona, suštinski sesmatra dijelom ove kodifikacije. Ova podijela potiče iz učenja pandektističkeškole. U jednom aspektu, međutim Švajcarski građanski zakonik odstupa odpandektističkih pogleda - u ovom zakoniku nema opšteg dijala. Objašnjenje kojese daje za ovu okolnost u literaturi je: prvo, raniji zakonici kantona nisutakođe imali opšti dio i to nije izazvalo praktične problemei, drugo, Zakon oobligacijama iz 1881. ima opšta pravila o ugovorima, te bi svaki pokušaj da seformulišu opšta pravila o pravnim poslovima doveo do promjene u Zakonu uobligacijama.
8.Odlike modernih kodifikacija ?
Moderne kodifikacije imale su neke zajedničkekarakteristike, među kojima su:
One su nastale kao rezultat epohe prosvjetiteljstva. Prosvjetitelji su vjerovali da drustveni život moze bitipodvrgnut jednom racionalnom sistemu ukoliko se pravne norme restruktiraju premaunaprijed postavljenom sveobuhvatnom planu. Takvo sveobuhvatno zakonodavstvo,podržano autoritetom države, trebalo je da zamijeni tradicionalno pravo.Vrijednosti koje je novo kodifikovano pravo trebalo da zastiti bile su:jadnakost građana, sloboda privatno-pravnih odnosa od državne kontrole, slobodaekonomske aktivnosti i sl.
One su nastale uglavnom pod uticajem učenja školeprirodnog prava.
Ova škola učila je da psotoji transcedentni sistemvrijednosti kojima ljudsko pravo ne smije da protivriječi. Pošto je 18 vijekbio vijek razuma , večina teoretičara prirodnog prava vidjela je izvor prava urazumu a tek poneki autor u Bozijoj volji ili volji božanskog bića. Školaprirodnog prava svojim učenjem podržavala je novi sistem aranžiranja pravnihnormi. Pri tome je posebno istican primjer Justinijanove kodifikacije, a unjegovom okviru Institucija. Zbog toga su broji zakonici 19 vijeka prihvatiliInstitucije kao model izlaganja materije. Građasnki zakonici su običnosadržavali tri dijela: o licima, o stvarima i o tužbama.
Kodifikacije 19 vijeka predtsvaljaju i izrazpozitivističkog pristupa pravu. Moderno doba donijelo je i shvatanje pokome je pravo zapovijed vlasti u zakonodavnoj formi. Prema ovom shvatanjuautentična forma prava je u zakonima(ius positum). Ovo shvatnaj, kombinovano saprirodnopravnim učenjem, formiralo je hibris poznat kao historijsko prirodnopravo, odnosno pravo stvarnih političkih cjelina, U pravnoj struci to jeznačilo kretanje od pravne nauke prema zakonodavstvu. Razvilo se uvjerenje dajedna nacija, ukoliko zeli da bude moderna, mora organizovati cijeli pravizivot na kodifikaciji.
Kodifikacije 19 vijeka koristene su i kao sredstvodržavne imperijalne politike. One su nastale na osnovu zapovijedi vladara ibile su primjenjivane s ciljem da kreiraju pravni sistem na osnovu principanacionalnog jedinstva. U brojnim slučajevima kodifikacije su hitno uvedene nateritorijama na kojima je data država tek nedavno bila uspostavila svoju vlast.Npr, Francuski građanski zakonik je bio uveden na svim teritorijama kojima jeprošla Napoleonova vojska.
Konačno , kodifikacije 19 vijeka manišestiraju težnju kapojednostavljenu prava i olakšavanju pristupa pravu. Umjesto brojih izvora u kojima je pravo bilo ranijesadržano sada se vazeće pravo moze naci samo u jednom zborniku. Taj zborniknapisan je na nacionalnom jeziku i predstavlja značajan element nacionalnekulture i za običnog građanika lakse ga je konsultovati nego kada su to bili upitanju izvori srednjovjekovnog prava.
8.Centralne ideje Francuskog građanskog zakonika? ( Fr. građanski zakonik- sta se postiglo kodifikacijomnabrojati - mislim da je to isto pitanje)
Po svom sadržaju Zakonik podržava centralne ideje vremenau kome je tekst nastao. Te ideje su: sekularizam, prava pojedinaca, sloboda,jednakost i autoritet.
Ideja sekularizma tražila je potpuno odvajanje civilnog i kanonskog prava. Francusku formusekularizma, koja ce kasnije biti poznata kao laicite ( laiciza) dao jePoirtalis, jedan od redaktora FGZ. Kao izraz ove ideje Zakonik posmatra brakkao građanski ugovor, te civilna ceremonija mora prethoditi religijskomvjenčanju, pod prijetnjom krivičnih sankcija.
Prava pojedinaca izrazena su u DEklaraciji o pravima čovjeka i građanina iz 1789. Slijedi seideja da je društvo skup pojedinaca koji se dobrovoljno udružuju radi određenihciljeva te da čovjek posjeduje slobodnu volju.
Ideja slobode je preuzeta iz kanonskog prava, ali joj je dato novo značenje. Sloboda se,prvo izvodi iz prava pojedinaca, te se pojedinac štiti od različitihkolektiviteta, kao sto su gilde, susjedstvo pa čak i porodica. Sloboda se,također shvata i u ekonomskom smilsu kao sloboda ugovaranja.
Jednakost je idejapreuzeta iz iz građanske revolucije. ona je izvrono značia jednakost za svakogabez obzira na klasu ili ličnost. Međutim ova ideja je vremenom ograničena uviše aspekta. Prvo, ona se oslonila samo na muškarce i francuske državljane. ukolonijama je 1802 bilo ponovo ustanovljeno ropstvo, jednakost muškaraca i zenatrajala je samo kratko, a stranac koji je boravio u Francuskoj imao je pravakoja se zavisila od prava Francuza u njegovoj državi.
Ideja autoriteta unijeta je u Zakonik održavajući stav Napoleona BOnaparteo svijetu i društvu kao i dominantnog načina mišljenja tog doba . Autoritet seizrazava u odnosima muza i zene, oca i djece, poslodavaca i uposlenika.
9. Sistem Francuskog građanskog zakonika?
Francuski građanski zakonik imao je 2281 član ( dva višenego što ih ima danas). Bio je podijeljen na sljedeći način:
- Uvod koji govori o publikaciji, pravnom djejstvu iprimjeni zakona u cjelini.
- Kniga I, O licima, koja je podijeljena u jedanaestnaslova, a govori o građanskim pravim, građanskom statusu, porodici inesposobnosti.
- Knjiga II, O imovini i različitim modifikacijamaimovine. Podijeljena je u četiri naslova a bavi se imovinom, vrstama imovine islužnostima.
- Knjiga III, O različitim načinima sticanja imovine,Najobimniji dio zakonika, sadrži 1570 članova svrstanih u dvadeset naslova, agovori o naslijeđu , testamentu, poklonu, ugovorima, kvazi ugovorima, deliktimai kvazi deliktima, posebnim vrstama ugovora, dosjelosti i sl.
10. Kako mozemo razvrstati kodifikacije 19. stoljeca?
Kodifikacije 19 vijeka se prema historijskom kontektsu mogu podijeliti na one koje su rezultatrevolucionarnog pokreta i na one koje konsoliduju postojeće stanje društvenihodnosa. Primjer prve vrste kodeksa je Francuski Građanski zakonik, kojipredtsvlja rezultat revolucionarnog preobražaja društva sa brižljivo iključenimelementma predrevolucionarnog i revolucionarnog prava. Primjer druge vrstezakonika je Njemački građanski zakonik iz 1896. koji je nastojao da konzerviraodređenu društvenu situaciju korisnu po ustanovljeni poredak. Prema stilu, ovekodifikacije se mogu podijeliti na one koje su pisane jednostavnim ,opšterazumljivim narodim stilom, kao sto je Francuski građanski zakonik, i onekoje koriste stručnom, apstraktan jezik, kao sto je slucaj sa njemačkimgrađanskim zakonikom.
11. KArakter Njemačkog građanskog zakonika?
Njemački građanski zakonik je po svom jeziku, metodi,strukturi i konceptima dijete dubokog, preciznog i apstraktnog učenje Nejmačkepandektističke škole, sa svim prednostima i nedostacima koje ona podrazumjeva.Ovaj zakonik nije namijenjen građanima nego profesionalnim pravnicima. ZAto jenjegov jezik apstraktan i stručan često nerazumljiv nestručnjacima i strancima-pravnicima. To nije knjizevno djelo kao Francuski građanksi zakonik nego pravniračunar par excellence i pravni filigranski rad izuzetne preciznosti. Po svomsadržaju ovaj zakonik izražava ideje buržoaskog liberizma. U tom duhu smatra seda su ugovorene strane formalno slobodne i jednake. Izuzetne su odredbe koje stiteekonomski slabiju stranu u ugovorima. Po svojim rješenjima Njemački građanskizakonik spada u konzervativne kodifikacije, odnosno zakonike koji su po svomkarakteru retrospektivni i kojo nastoje da održe ono stanje stvari koje je uinteresu ustanovljenog poretka. ZBog toga je rečeno da ovaj zakonik predstavljaviše eho 19 vijeka nego otkucaje 20 vijeka. Ovaj zakonik prezivio je beztemeljnih promjena do savremenod doba i pored velikih promjena u ekonomiji idrustvu. Objasnjenje je u okolnosti da su brojne oblasti u kojima su se desilepromjene regulisane posebnim zakonima te da je prilagođavanje zakonikapromjenljivoj realnosti vrseno putem sudske prakse.
12. Gdje je sve ikada recipiran Austriski građanski zakonik?
Ovaj zakonik je primjenjivan u zemljama Austijskecarevine( kako se ova zemlja zvala nakon 1804), odnosno Austor-Ugarske( kako seona zvala nakon 1867). Njegova primjena bila je protegnuta i na LIhtenstajn,Hrvatsku, Slavoniju, Vojvodinu i Banat (od 1853.) te na krajeve koji ce kasnijepostati Rumunije, sve dok u njima nije 1865 uveden zakonik uređen po uzoru nafrancuski Code Civil. U BIH ovaj zakonik je u vrijeme austrougarske uprave imaoznačaj pomoćnog pravnog izvora. Nakon raspada Austro-Ugarske 1918. AGZ jeprimjenjivan u zemljama nasljednicama u centralnoj i jugoistočnoj Evropi sve douvodjenja socijalističkih režima. Međutim i tada su, kao sto je to slučaj saJugoslavijom, i pored zvaničnog nevazenja AGZ, nastavila da se primjenjujupravna pravila sadrzana u njegovimodredbama.
13.Ciljevi kodifikacija i navesti primjer nekog građnskogzakonika?
Ciljevi kodifikacije su:
Ujednačavnje ili iniikacija prava na određenojterotoriji. Kodifikacija je sredstvo kojimse efikasno dokida pravni partikularizam ili neujednačenost prava na datoj terotoriji.Ukoliko je određeni pravni sitem neujednačen te različiti pravni propisi vazeza iste ili slične situacije u kojima se nađu pravni subjekti, onda sekodifikacija prava pojavljuje kao efikasni način da se takvo stanje ukine.
Pojednostavljivanje pronalaženja primjenjive prevne normeu datom slučaju. ako se određenipravni sistem zasniva na brojinim i raznovrsnim izvorima onda se pravnisubjekti susreću sa teškoćama pronalaženja pravne norme koja regulise datislučaj. U takvoj sitauciji kodifikacija je efikasno sredstvo, pošto kodeks usebi sadrzi sve primjenjivo pravo u datoj pravnoj oblasti ili grani.
Promjena u važećem pravu ( u slučaju tzv. reforme kodifikacije). Proces kodifikovanja prava u jednoj zemlji može bitidobra prilika da se pravo te zemlje i promjeni ukoliko se smatra da je to pravozastarjelo. Takva se kodifikacija onda nazva reformna kodifikacija. To jekodifikacija u koju se pored postojećeg prava na određenoj teritoriji unose inovi koncepti i nove pravne norme. Ova kodifikacija dakle sadrzi u sebiinovaciju. S druge strane, postoje kodifikacije isključivo postojećeg prava naodređenoj teritoriju. To su konstantne pravne kodifikacije.
14.Izvori Austrijskog građanskog zakonika i Francuskoggrađanskog zakonika - sličnosti i razlike?
Izvori Francuskog građanskog zakonika.
Izvori koje su koristili redaktori pri izradi ovogzakonika mogu se svrstati u pet kategorija:
- Rimsko pravo. Ovim izvorom redaktori su se koristili posebno u pogledu pdgovornosti,zakonskog nasljeđivanja i imovisnkog prava.
- Kanonsko pravo. Ovaj izvor redaktori se koristili za regulisanje određenih bračnihodnosa.
- Običajno pravo. Ovaj izvor je korišten za formulisanje propisa o odnosima međusupružnicima, bračnom autoritetu, očinskoj vlasti, zajedničkoj imovinisupružnika, sluznostima i nasljednom pravu.
Kraljevske uredbe. Zbirke ovih uredaba korištene su za formulisanje propisa u pitanjimaregistracije rođenja, vjenčanja i smrti, poklona i izjava posljednje voljetedokaznom postupku.
Revolucionarno pravo, poznato i kao tranziciono pravo, u pogledu braka , zaloge, razvoda,naslijeđa i sl.
Pravna nauka. Redaktori se se služili djelima izmeđuostalog Roberta Pothiera, Samuela Puffendorfa, Christtiana Wolffa itd.
Izvori Austrijskog građanskog zakonika.
Dva glavna izvora AGZ su rimsko pravo i prirodno pravo.OVa dva izvora koristena su tako da ovaj zakonik sadržajno predstavlja njihovukombinaciju. Rimsko pravo je bilo historijsko naslijeđe njemačkih zemalja, jerse od 1945. primjenjivalo na teritoriji Svetog rimskog carstva. Učenjeprirodnog prava bilo je rezultat intelektualnog razvoja Evrope iz dobaprosvjetiteljstva. Zakonik ne slijedi učenje prirodnog prava po kome jesaglasnost voljaaa dovoljna da prenese vlasništvo, nego zahtjeva neke vanjskeforme prenosa. Pravi razliku između pravnog naslova, koji opravdava sticanjevlasnistva, i predaje stvari, koja je neophodna za sticanje, kao sto su toRimljani činili. s druge strane, pod uticajem škole prirodnog prava, isključujebilo kakvo uvažavanje budućih običajnih normi, te priznanje samo one običajnenorme koje su unijete u zakonik. Škola prirodnog prava učila je da pravne normetreba da budu date i tumačene samo od strane zakonodavca.
15.Recepcija Švicarskog građanskog zakonika?
U Njemačkoj je bilo prijedloga da se ovaj zakonikrecipira umjesto tek usvojenog Njemačkog građanskog zakonika. UTicao je i nakodifikacije u Italiji i Grčkoj.MEđutim bio je samo jedan slučaj potpunerecepcije ovog zakonika i to u Turskoj. Nakon proglašenja Republike Turske 1922u novoj državi se postavilo pitanje građanskog zakonika. Iz Osmanskog periodabila je naslijeđena Medžela koja je bila kodifikacija šerijatskog građanskogprava. Revolucionarni režim u svom projektu evropeizacije i modernizacijezemlje opredijelio se za sekularizaciju prava i sljedstveno tome ukinutošserijatsko pravo. Donijeta je odluka o usvajanju jednog evropskog zakonika.Izbor je pao na Švicarski zakonik. To je bila puka slučajnost pošto je tadašnjiministar pravde studirao u Švicarskoj i bio je ubijeđen da je Švicarskigrađanski zakonik najbolji i najmoderniji na svijetu. Švicarski građanskizakonik je izabran zbog svojih formalnih prednosti- kratkoće, jasnoće ifrancuskog jezika, koji je io više raširen u Turskoj nego, npr, njemački jezik.Recepcija je podrazumjevala i školovanje turskih pravnika na tradicijama novogzakonodavstva, upucenost na sudsku praksu i literaturu, te je sve govorilo ukorist francuskog jezika. Recepcija Švicarskog zakonika je u turskom društvuotvorila brojna pitanja posebno u oblasti porodičnih odnosa gdje su švajcarskei turske tradicije bile veoma različite tako da je dolazilo do razlika izmeđuslova zakona i pravnih shvatanja turskog stanovnistva.
16. Nastanak Osmanskog građanskog zakonika - Medželle?
U drugoj polovini 19 vijeka u Osmanskoj državi je ojačalaideja o potrebi kodifikacije građanskog prava. Na to je uticalo više faktora.Prvo, projekt modernizacije( tanzimat) , zapoceo je 1839., proklamovao je kaojedan od ciljeva, uspostavljanje principa jednakosti osmanskih podanika. Drugo,u okviru tanzimatskih reformi osnovani su građanski sudovi( mehakim-inizamiye), koji su bili nadležni da presuđuju građanske stvari osmanskihpodanika. Šerijatski sudovi postali su specijalni sudovi nadležni samo za muslimaneu stvarima porodičnih, nasljednih i vakufskih poslova. Bilo je potrebnoosigurati zakonik građanskog prava na koji bi se oslanjali svjetovni građanskisudovi. I treće, evropski saveeznici osmanske države trazili su da ona donesezakonik po uzoru na tadašnje evrospke kodifikacije kojim će se osigurati jednaktretman svih podanika. Postavilo se pitanje izvora osmanskog građanskogzakonika. Jedna struja se zalagala za recepciju Francuskog građanskog zakonika.DRuga grupa je je predlagala kodifikaciju šerijatskih propisa imovinskog pravakoji su saglasni zahtjevima vremena. Ova druga opcija je prevladala. Godine1867. carskom naredbom je formiran sedmoclani odbor za izradu kodifikacije. NAčelu odbora je bio Ahmed Dževet- paša. Rad odbora za kodifikaciju bio jezamišljen tako da po unaprijed zamisljenom planu izrade određene knjigezakonika i postupno podnose na odobrenje Visokom savjetu za reformu. Prveknjige su podnesene na odobrenje 11 aprila 1869, a posljednja knjiga 17. sept1867. U konačnom obliku kodifikacija je dobila ime medželle-i ahkami adlijje (Zbornik pravednih propisa). Izvorni tekst je bio na osmanskom turksom jeziku.Skraćeno je citirana kao Medžella.
17. Sistem Egipatskog građanskog zakonika?
Egipatski građanski zakonik broji 1149 članovaraspoređenih u prethodno poglavlje i dva dijela. u prethodnom poglavlju govorise o zakonima i njhovoj primjeni, licima i klasifikaciji stvari i imovine. Prvidio posvećen je obligacijama ili personalnim pravima. U knjizi I ovog dijelagovori se o obligacijama uopšte, uključujući pitanja izvora obligacija, efektaobligacija, uslova koji modifikuju efekte obligacija, prenosa obligacija,prestanka obligacija i dokaza obligacija. U knjizi II ovog dijela govori se oposebnim ugovorima, uključujuči ugovore koji se tiču vlasništva ( kupoprodaja,zamjena, poklon, udruga, zajam i poravnanje), ugovore koji se tiču korištenjastvari( zakup, posudba), ugovore koji se tiču iznamljivanja usloga ( rad,služba, ovlašćenje, depozit), aleatorne ugovore ( opklada, životno osiguranje)te jamstvo. Drugi dio zakonika je posvećen stvarnim pravima. Riječ je o pravuvlasništva, pravima izvedenim iz prava vlastništva te akcesornim stvarnimpravima, kao sto je hipoteka.
18.Karakter Medželle?
Medžella predstavlja prvu službenu kodifikacijušerijatskog pravau historiji. Sve do tad ovo prvo bilo je predmet tumačenja irazvoja koji se odvijao u okvirima pravne nauke, tako da su autoritativniprikazi šerijatskog prava bili ili pravnička djela ili zbirke pravnih tumačenja( fetava). Ideja kodifikacije ( taknin) daje državu ulogu u auritativnomformulisanju prava - izradi jednog zakonika koji ce biti glavni referentniokvir za odgovarajuće sudove i prave subjekte. Osmansko prihvatanje idejemodernizacije po evropskom uzoru u doba Tanzimata, dovelo je do idejekodifikacije. U osmanskom društvu, također su bile prisutne idejeprosvjetiteljstva, i postajao je sloj prosvijećene inteligencije ( munevver),koje je bila nosilac ideje kodifikacije. Ono sto razlikuje Medžellu od evropkih kodifikacija jeste nedostatakuticaja modernih pravnih mišljenja. Te škole, kao što su pkola prirodnog pravai historijska pravna škola, uticale su na evropske kodifikacije, U dobanastanka medćelle, pokret za obnovu samostalnog tumačenje Šerijata ( idttihad),koji bi predstavljao muslimanski ekvivalent spomenutim evropskim pravnimpkolama, nije bio dovoljno jak u Osmanskoj državi. Zato je medžellatradicionalno predtsavljala kodifikaciju tradicionalnog FIkha a prilagođavanjemodernom dobu izvršeno je putem prakse redaktora da u slučaju razlika umisljenju vodećih hanefijskih autoriteta izaberu ono misljenje koje je u skladusa potrebama vremena i opstim interesom. U pogledu forme Medzela je slijedilaevropske kodifikacij. TO je vidljivo iz njene podjele na knjige, poglavlja,odsjeke i paragrafe. Medžella je zadrzala i kauzistički metod navodjenjaprimjera uz opste propise. usljed toga je veoma obimna i mjestimicno vise licina digesta nego na moderni građanski zakonik.
19. Karakter Švicarskog građanskog zakonika?
Ovaj zakonik karakterisu sljedece odlike:
Narodni jezik. Glavni cilj autora zakonika Eugena Hubera bio je danacini zakonik koji je lahko čitljiv i razumljiv. Kada ga cita razuman covjek,mora se osjecati kao da mu zakonik govori iz srca, pisao je Huber. Zbog togazakonik izbjegava stručni zargon i nema upucivanja na druge dijelove teksta.
Namjerna nepotpunost propisa. Za razlliku od pisaca Njemačkog građanskogzakonika, koji su zeljeli da doensu kompletan zakonik i zbog toga isli i unajsitnije detalje, autor Svicarskog građanskog zakoika je namjerno ostavljaopropise nepotpunim. Ostavljao je sudijama da popunjavaju praznine na osnovusvoga vidjenja situacije.
Široka upotreba opštih odredaba kojeostavljaju mjesta sudijama da ih specificiraju. Pri tome treba imati na umu da sudije u švajcarskimkantonima nisu bile osobe imenovane od viseg autoriteta na osnovuspecijalističkog znanja već ugledni građani izabrani od strane naroda.
20. Codex Theresianus
Proces kodifikacije građanskog prava započeoje u Austiji za vrijeme Marije Tereze. Godine 1753. formirana je komisija zaizradu zakonika koji bi vazio za sve podanike habsburških nasljednih zemalja ikoji bi primjenjivali svi državni sudovi. Bilo je planirano da se novi zakoniktemelji na panedektnom pravu ( usus medernus) a kao dopunski izvor da sekoristi prirodno pravo. Rezultat rada ove komisije bio je nacrt zakonika nanjemackom jeziku poznat kao Codex Theresianus, koji je slijedio sistemJustinijanovih Institucija i predstavljao zapis opšteg prava ( Gemeines Rechts)habsburških nasljednih zemalja. Carica Marija Tereza i njen imperijalni savjetodbili su ovaj nacrt zbog preopširnosti i nejasnoće, slozivsi se da onpredstavlja materijal za jednu buduću kodifikaciju.
21. Los Siete Partidas
Najznačajniji spomenik 13 vijeka je zakonikLos Siete Partidas ( zakonik u sedam dijelova) izdat 1265. od stranekastiljanskog kralja Alfonsa X Mudrog. Ovaj zakonik se zansiva na propisimakastiljanskog običajnog prava, rimskog i kanonskog prava. Sastoji se od sedamknjiga koje govore o religiji i obavezama klera, o vladaru i vitezovima, opravdi, o braku i porodici , o trgovini, o naslijedđu i starateljstvu, ozločinima te propisima koji se tiču Jevreja, Maura i heretika. Ovaj zakonik seu literaturi ocjenjuje kao najmonumentalnije djelo evropskog zakonodavstva uperiodu između Justinijana i modernog doba.
22. Recepcija Njemačkog građanskog zakonika
Njemački građanski zakonik imao je značajanuticaj izvan Njemačke. Uticaj je bio dvostruk- na pravnu teoriju i na praktičnurecepciju. Primjer ovakvog dvostrukog uticaja je Grčka. U grčkoj je pitanjegrađanskog zakonika postavljeno još u vrijeme antiosmanke borbe. U prvo vrijemegrčki pravnici su bili odusševljeni idejama francuske revolucije i Francuskimgrađanskim zakonikom. Kasnije su se okrenuli ideji kodifikacije na temeljutradicija Bizantije, čiji su se pravni zbornici primjenjivali u Grčkoj uvrijeme osmanske uprave. Interes za bizanstsko pravo doveo je grčke pravnike dotoga da se zainteresuju za Justinijanovu kodifikaciju i rimsko pravo. Konačno,interes za rimsko pravo doveo jih je do pandektističke škole i Njemačke teNjemagkog građanskog zakonika. U drugoj polovini 19 vijeka vidimo njemačkepandektiste kako predaju pravo na Atinskom univerzitetu i grčke profesore kakose usavršavaju u Njemačkoj. Istovremeno su tekli pokusaji kodifikacijegrađanskog prava. Godine 1930 svi relativni faktori u Grčkoj bili su saglasnida se pri kodifikaciji građasnkog prava ugledaju na Njemački građanski zakonik,kao najblizi rimskom pravu. Na tom osnovu izrađen je nacrt Grčkog građanskogzakonika koji je proglašen 1940, ali cija je primjena zbog ratnih okolnostiodgođen do 23. februara 1946. Njemacki građanski zakonik uticao je i nakodifikacije u istocnoj i centralnoj Evropi. Građanski zakonici koji su 1920-tih proglašeni u različitim sovjetskim republikama slijedili su strukturu anekada i sadrzaj Njemačkog građanskog zakonika. Njegov uticaj bio je vidljiv ina zakone i sudsku praksu Mađarske , Čehoslovačke i Jugoslavije. U Jugositočnoj Aziji i na Dalekom istoku ovajzakonik je ostvario znatan uticaj. Japan je 1898. donio građanski zakonik kojije bio pod bitnim uticajem Njemackog gr. zakonika. U periodu izemeđu 1924-1935Kraljevina Sijam uvela je gr. zakonik, koji je izuzev dijela koji se tičeporodičnih i nasljednih odnosa, izveden iz njemackog prava. Sličan uticajostvaren je i u KIni. Njemacki građanski zakonik uticao je i na kodifikacije uLatinskoj Americi. Takav je slučaj Brazilskog zakonika iz 1916.
23. Sistem Opsteg imovinskog zakonika za Crnu Goru
Koncept Opšteg imovinskog zakonika za CrnuGoru (OIZ), bio je određen Bogišićevim shvatanjem građanskog prava. Bogišić je,naime, građansko pravo ograničio na imovinsko pravo i iz zakonika isključioporodične odnose. Smatraoje da ti odnosi stoje izvan klasično definisanih privatno – pravih imovinskihodnosa te ih je nemoguće unijeti u jedinstven zakonik.On se bavio idejom izradezakona o braku i zakona o nasljeđivanju, ali ti projekti nikad nisu dobilizakonsku formu. OIZ je podijeljen na šest dijelova. Prvi dio sadrži uvodnapravila i naređenja.Drugi dio govori o o vlasništvu i drugim stvarnim pravima.Treći dio govori o kupoprodaji i drugim glavnim vrstama ugovora.Četvrti diogovori o ugovorima uopšte i drugim poslovima iz kojih proističu dugovi. Petidio govori o licima, o svojevlasti i raspolaganju u imovinskim poslovima. Šestidio sadrži objašnjenja određenje i dopune.Sistematizacija prvih pet dijelova OIZ razlikuje se oduobičajene sistematizacije građanskog prava, tako da je opšti dio obligacionogprava došao poslije pojedinih ugovora, a statusno pravo je naišlo na svojemjesto na kraju, u V dijelu. Razlozi ovog odstupanja su koncepcijske ipraktične prirode. Koncepcijski, Bogišić se nije slagao sa postavkamaprirodnopravne teorije da treba poći od čovjeka, a zatim navoditi njegovaprava. Praktično, želio je da učini zakonik pristupačnijim pa je slijedio metodod konkretnog ka apstraktnom i od poznatog ka manje poznatom.
24.Budućnost kodifikacija i dali je realno ocekivati evropski gradjanski zakonik?
Kodifikacija je poseban historijski fenomen koji ima duguhistoriju, a koji je posebno prisutan u Evropi od kasnog 17. i 18. Vijeka. Odtada pa do nasih dana ideja kodifikacije je uspjela da ostavi neizbrisivi pecatna pravnim kulturama kontinentalne Evrope. Ideja kodifikacije se rasirila idoprla do regiona kao sto su JG Azija, Latinska Amerika i SAD. Proces evropskihintegracija otvara pitanja buducnosti kodifikacija nastalih u 19. i 20. Vijeku.Posto ovaj process znatno smanjuje znacaj drzavnih granica, a samim tim Ivazenjem nacionalnih kodifikacija postavlja se pitanje njihove buducnosti uujedinjenoj Evropi. Pojavila se ideja jedinstvenog evropskog zakonikagradjanskog prava. Taj process ce istovremeno predstavljati veliki izazov zapravnike u Evropi. Jedna evropska komparativna pravna historija bice neophodna.Odnosi izmedju pravne culture I kodifikacije dobice novi smisao.
25.Ključne osobeu nastanku Francuskog, Njemačkog i Austrijskog zakonika.
Godine 1874. Pristupilo se radu na kodifikaciji građanskog prava I formirana je komisija. Imala je 11clanova, Ostali clanovi komsije su bili profesori prava I pravni prakticari.Medju njima se isticao posebno utjecajan pandektista Bernarhd Windscheid. Nakon13 godina rada komisija je izradila nacrt zakonika koji je publikovan 1888. Idat na javnu raspravu. Nova komisija se sastojala od pravnika,zemljoposjednika, trgovaca, ekonomista … (Njemacki)
Nekoliko pravnika su radili na nacrtu kodifikacije.Francuski gradjanski zakonik je uveo Napoleon Bonaparta 1804.g. I to je biopeti zvanicni pokusaj izrade gradjanskog kodeksa. Zakonik je imao formu skupapojedinacnih zakonika. Jedna komisija strucnjaka koji su nazivani redaktoribila je zaduzena da uradi nacrt zakona. U komisiji su bila 4 clana: Tronshet,Portalis, Maleville I Bigot de Preameneu. (Francuski)
Godine 1772. Formirana je komisija za izracu nacrtazakonika. Ova komisija je izradila teks koji je publikovan 1786.g. od straneimperatora Jozefa II. Dalji rad na tekstu je nastavljen u uvijeme Leoploda II.I konacno u vrijeme vladavine Franza II formirana je komisija ciji jenajaktivniji clan bio Franz von Zeiller, sudija I professor prirodnog prava.(Austrijski)
26. NAstanak Egipatskog građanskog zakonika?
Krajem prve polovine 20. Vijeka u Egiptu se javlja idejao kodifikaciji građanskog prava koja bi se zasnivala na vlastitom pravnomnaslijedju I sudskoj praksi. Poznati egipatski pravnik Abdurrezak Senhuri iznioje u jednom clanku 1936. Ideju kodifikacije koja bi se zasnivala na praksiegipatskih sudova, uporednom I serijatskom pravu. Pojavio se I drugi prijedlogkoji bi se temeljio iskljucivo na serijatskom pravu. Ovaj prijedlog su podrzaliugledni serijatski pravnici, ulema sa univerziteta El-Ezher I vodjstvaislamistickih grupa. Egipatska vlada se opredijelila za ideju AbdurezzakaSenhurija te je u martu 1936. formiran odbor za izradu zakonika.Nakon dvijegodine odustalo se od odbora, a cijeli posao izrade zakonika povjeren jedvojici pravnikka Abdurezzaku Senhuriju I francuskom komparatisti EduarduLambertu. Nacrt je dovrsen 1942.g.a usvojen je 1948. Koji je u ovoj zemljuzamijenio Napoleonovu kodifikaciju.
27.Šta su maksime ili pravna pravila, koji je primjerzakonika koji ih sadrži i koja je njihova uloga.?
Medzella sadrzi 1851 clan podijeljen u uvod i sesnaest knjiga.Knjige su podijeljenje u poglavlja, a poglavlja u odsjeke. Uvod govori odefiniciji I podijeli pravne nauke i o pravnim pravilima. Navodi se 99 pravnihpravila islamske pravne nauke koja imaju funkciju koju maksime I regule imaju urimskom pravu.
28.Sličnosti i razlike Švajcarskog i Njemačkog građanskogzakonika
Njemacki gradjanski zakonik ima 2385 clanova podijeljenihu pet knjiga. Švajacarski gradjanski se sastoji od uvodnog naslova I cetiriknjige. Dva glavna izvora Njemackog zakonika su Rimsko pravo I Njemackiobicaji. A izvori Švajcarskog zakonika su Švajcarski obicaji, Njemacka pravnatradicija I Francuska pravna tradicija. Svajcarski gradjanski zakonik je odmahpo usvajanju izazvao odusevljenje u pravnim krugovima. U njemackoj je biloprijedloga da ovaj zakonik recipira umjesto tek usvojenog Njemackog gradjanskogzakonika. Njemacki gradjanski zakonik je imao znacajan utican izvan Njemacke.Uticaj je bio dvostruk na pravnu teoriju I na prakticnu recepciju.
29.Sličnosti i razlike između Medželle i Crnogorskogzakonika.?
Medzella sadrzi 1851 clan podijeljen u uvod i 16 knjiga.Knjige su podijeljenje u poglavlja, a poglavlja u odsjeke. Medzella slijedisistematizaciju materije islamske pravne nauke. OIZ je podijeljen na 6dijelova. Prvi dio sadrzi uvodna pravila i naredjenja. Drugi dio govori ovlasnistvu i drugim stvarnim pravima. Treci dio o kupoprodaji, a cetvrti ougovorima uopste. Medzella predstavlja prvu sluzbenu kodifikaciju serijatskogprava u historiji. Prodor ideje kodifikacije u muslimanski svijet bio jerezultat uticaja talasa kodifikacija u Evropi u moderno doba. Ono sto razlikujeMedzellu od ostalih kodifikacija jeste nedostatak uticaja modernih pravnihskola misljenja. OIZ je ocjenjen kao remek-djelo zakonodavstva kodjuznoslovenskih naroda. Posebnu vrijednost zakonika predstavlja njegov jezik istil. Medzella je primjenjivana na cijeloj teritoriji tadasnje Osmanske drzave,a OIZ je bio zakonik jedne male drzave na Balkanu. On nije dozivio repecijuizvan granica Crne Gore, ali je privukao paznju pravne nauke.
30.Najvazniji Zakonici iz 18 stoljeća.
Krajem 18 vijeka pojavili su se i prvi rezultatiprosvjetiteljstva u oblasti kodifikacije - zakonic u BAvarskoj, Pruskoj iAustriji. Bavarske kodifikacije vezane su za ime Maxa Josepha, koji je biooduševljen idejama da prosvjeljeni vladar treba da pretoči u pozitivno pravoprava i duznosti koji prizlaze iz prirodnog prava. Zbog toga je sebi postaviozadatak da za Bavarsku osigura jedinstveno i racionalno pravo. Prvi korak bioje Bavarski krivični zakon ( Codex iuris Bavarici criminalis) proglasen1751. Međutim tesko bi se moglo reči da je ovaj zakonik odrzao duhprosvjetiteljstva. Slijedio je zakon o građanskom postupu iz 1753. a 1756 iGrađanski zakonik ( codex Maximilianeus Bavaricus civilis). Ovaj zakoniktakođer nije pružio temelj novom pravnom sistemu već je uglavnom sadrzavaonorme pandentnog prava ( usus modernum Pandectarum). Do kodifikacije u Pruskojdošlo je u vrijeme vladavine kralja Friedricha Wilhema I poznatog kao vojnik -kralj. Ovaj vladar je za svoj glavni cilj u pravnoj politici proglasiopojednostavljenje i ujednačenje administracije u različitim oblastima kojima jevladao. Rezultat je bio pojava Opšteg zemaljskog prava za pruske drzave (allgemeines Landrecht fur die presussischen Staaten - ALR) godine 1794.Ovaj zakonik obuhvatao je cijelo područje prava građansko, trgovačko, ustavno,krivično, i pravo koje se tiče crkve i feudalnih privilegija. Austrijskivladari su se tokom 18 vijeka kontinuirano bavili idejom kodifikacije prava ipored protivljenja arsitokratije, koja je ovu ideju smatrala ograničavanjemnjihovih prerogativa. NAjranije je doslo do kodifikacije krivičnog prava 1769.proglašen je Krivicni zakon MArije Terezije ( Constitutio criminalisTheresiana). Opsti zakonik o sudstvu slijedio je je 1781 a zakonik o građanskompostupku 1788.
31. Izvori Opsteg imovinskog zakonika za CRnuGoru?
Izvori OIZbili su:
Običaji, koje jeredaktor ustanovio naučnom metodom ankete u koju su uključeni poznavaocicrnogorske tradicije. Upitnik za opisivanje pravnih običaja kojim se Bogišićkoristio objavljen je i uticao je na slična istraživanja u Rusiji, Austriji iRumuniji.
Zakoni izdavani u Crnoj Gori prije nastanka ovekodifikacije
Sudska praksa.
32.- Sistem Austrijskog Gradjanskog zakonika
AGZ predstavlja kodifikaciju privatnog prava koja slijedi sistemInstitucija. bRojao je 1502 člana. Tekst je podijeljen na kraći uvod i tri dijela.u uvodu se govori o tome sta je to građansko pravo uopste , njegovom tumačenjui vazenju. Prvi dio zakonika govori o licima, ukljucujuci pitanja pravnesposobnosti, zenidbenog ugovora, odnosa među roditeljima i djecom i tutorstvo.Drugi dio govori o stvarima, ukljucujuci pitanja definicije i vrste stvari,realna i personalna prava na stvari. U realna prava na stvari spadaju: posjed,vlasnistvo, zalog, sluznost, pravo nasljedstva i sl. U personalna prava nastvari spadaju : ugovori ( poklon, stava, posudba, zajam, zamjena, kupoprodaja,nasljedni zakup, usluga za placu, zajednica dobara, bracni ugovor, ugovori nasrecu i sl.) i pravo naknade stete.
33.Karakter Egipatskog GZ-a
EGz predtsavlja sintezu evropskih i islamskih pravnihsudova. negovo dososenje za egipatsku vladu bilo je koprosmis izmeđumaksimalistickih zahtjeva islamista o zasnivanju cjelokupnog zakonodavstvazemlje na Šerijatu i zalaganja dijela političke elite za cistu recepcijuevropskog prava. Ovaj zakonik predstavlja rezultat sirenja talasa kodifikacijeizvan evropskog prostora. Ideja kodifikacije prava, nastala u Evropi, prosirilase izvan geografskog i kulturnog prostora i materijalizovala u neevropskihzemljama koje su se opredijelile za put modernizaciji po evropskom uzoru.KOnačno, po misljenju serijatskog prava kao jednog od izvora a ne iskljucivogizvora kodifikacije, ovaj zakonik je pokazao i nove odnose izmedju serijata ipozitivnog prava u muslimasnkom svijetu. Serijatsko pravo je posmatrano ne samokao religijsko pravo vec kao nacionalno pravo oderđene zemlje sa vecinskimmuslimanskim stanovncistvom, kao dio kluturnog i pravnog naslijeđam koji kaotakav ima mjesto i u jednoj modernoj kodifikaciji građanskog prava.
34. Kad i gdje je recipirana Medzella?( Gdje seprimjenjivala)?
Medžella je primjenjivana na cijeloj teritoriji tadašnjeOsmanske države. NAkon proglasenja republike u Turskoj je vazila sve do 1926.kada je recipiran Švajcarski građanski zakonik. Medžella je nastavila da vazi uPalestini, Transjordaniji, Siriji, Libanu i IRaku sve do donosenja nacionalinihgrađanskih zakonika nakon Drugog svjetskog rata u ovim zemljama. U izraelu jevazila sve do 1972 kao zemaljsko pravo naslijeđeno iz vremena britanskogmandata i osmankse uprave na Palestinom. TAkođer je vazila i na Kipru, auvazavali su je sudovi u sultanatu Džohor ( Malezija), Indiji i Pakistanu.Prevedena na farski jezik primjenjivana je i dalje se primjenjuje uAfganistanu. U BIH je vazila u vrijeme austro - ugarske uprave kao zemaljskopravo. Serijatski sudovi u BIH primjenjivali se Medžellu sve do njenog ukidanja1946.
37. Sta je pravna nauka?( ovo pitanje nisam bas sigurna jel tacno, nisma mogla naci uknjizi)
Pravna nauka je društvena nauka koja pruučava različiteoblasti ljudskog društva i ljudskih odnosa
38. Šta je dekodifikacija i da li je ona budućnostsavremenog pravnog sistema?
Termin dekodifikacija koji je eveo Natalino Irti ,daoznači tendenciju napuštanja kodeksa koji bi mogla prevladati savremenodoba.Detaljno sagledavanje argumentacije ponuđene da osnaži idejudekodifikacije pokazalo je ,kao što je urafio Reinhard Zimmermann,dakodifikacija ,ipak nije istrošena pravna tehnika.
Naime određeni pesimizam u pogledu budućnostikodifikacije proizilazilo je iz pretjeranih i nerealisticnih ocekivanja. Prvenstvenoocekivalo se da ce kodifikacija uciniti pravo dostupno prosjecnom građaninu. tose nije desilo ali su kodifikacije ucinile pravo dostupno pravnicima.
39. Da li kodifikacija zaustavlja razvoj prava?
Iskustvo sa velikim evropskim kodifikacijama to nepotvrđuje. Napoleon je smatrao da se rekodifikacija treba vrsiti svakihtrideset godina. Iako to nije bio slucaj u praksi, veliki evropski zakonici su,sa određenim izmjenama i dopunama, i danas na snazi. Uocilo se npr. da jeoblast stvarnih prava bila relativno stabilna dok se se najvece promjene desileu oblasti porodicnih odnosa i obaveza. sve to govori u prilog misljenja da jekodifikacija jedan nesavrseni pravno. tehnicki metod. ona nije neophodna da bipostojao racionalno organizirano pravni sistem kako to pokazuje primjerengleskog Common lax, ali je korisna.
40.Navesti elemenata modernostiprema analizi Coxa.
Modernost kao novi nacin uređivanja drustavai zivotnog stila ukljucivala je, prema analizi Harveya G. Coxa, sljedecih 5elemenata: 1) uspostavljanje savremenih nacionalnih drzava, 2) naukui tehnologiju, 3) birokratski racionalizam kao rincip drzavneorganizacije, 4) borbu za maksimiziranje zarade i 5) sekularizacijuodnosno odvajanje religijskog i politickog autoriteta.
41. Nastanak Njemackog građanskog zakonika?
Godine 1871. proglasen je Njemacki zakonik,koji je predtsavljao reprodukciju zakonika Sjeverno- njemacke konfederacije aovaj , opet bio baziran na Pruksom krivicnom zakoniku iz 1851. Godine 1874.pristupilo se radu na kodifikaciji građanskog prava formirana je komisija zaizradu građanskog zakonika. Komisija je imala 11 clanova a presjedavao jepresjednik carskog trgovackog suda. Ostali clanovi komisije bili su profesoriprava i pravni prakticari. Nakon 13 godina rada komisija je izradila nacrtzakonika koji je publikovan 1888. i dat na javnu raspravu. Kritičke primjedbena nacrt su se kretale u dva pravca: kritikovano je oslanjanje kodifikatora narimsko pravo na stetu njemackog prava te jezik i sistem nacrta, koji su mnogimaizgledali suvise apstraktni. Nova komisija koja je imala zadatak da revidiranacrt zakonika, formirana je 1890. Ona se sastojala od pravnika,zemljoposjednika, trgovaca, ekonomista i predstavnika drugih zainteresovanihskupina. Glavni zadatak ove komisije bio je da pojednostavi jezik nacrtazakonika. Revidirani nacrt je zavrsen 1895 i bio je odbren od strane Carskogsavjeta uz menje izmjene. Dobio je zakonsku snagu 1896 a poceo se primjenjivatiod 1 januara 1900. Njegovo zvanicno ime bilo je Burgerliches Gesetzbuch (Njemacki građanski zakonik) a skraceno je citiran kao BGB.
42. Nabrojati najmanje 5 kodifikacijapredmodernog doba i objasniti? (dopuniti nije sve uradjeno)
Kodifikacije razlicitog stepena obuhvatnostimogu se pronaci u svim periodima ljudske civilizacije.
1. Najznačajniji spomenik 13 vijeka jezakonik Los Siete Partidas ( zakonik u sedam dijelova) izdat 1265. odstrane kastiljanskog kralja Alfonsa X Mudrog. Ovaj zakonik se zansiva napropisima kastiljanskog običajnog prava, rimskog i kanonskog prava. Sastoji seod sedam knjiga koje govore o religiji i obavezama klera, o vladaru ivitezovima, o pravdi, o braku i porodici , o trgovini, o naslijedđu istarateljstvu, o zločinima te propisima koji se tiču Jevreja, Maura i heretika.Ovaj zakonik se u literaturi ocjenjuje kao najmonumentalnije djelo evropskogzakonodavstva u periodu između Justinijana i modernog doba.
2.Austrijski vladarisu se tokom 18 vijeka kontinuirano bavili idejom kodifikacije prava i poredprotivljenja arsitokratije, koja je ovu ideju smatrala ograničavanjem njihovihprerogativa. NAjranije je doslo do kodifikacije krivičnog prava 1769. proglašenje Krivicni zakon MArije Terezije ( Constitutio criminalis Theresiana).Opsti zakonik o sudstvu slijedio je je 1781 a zakonik o građanskom postupku1788.
1. Razlika između Francuskog i Austrijskog zakonika.
2.Uporediti nastanak Francuskog i Švajcarskoggrađanskog zakonika.
3.Uslovi za nastanak kodifikacije u 19. vijeku.
4.Uporediti slicnosti i razlike urecepciji Francuskog i Švajcarskog građanskog zakonika.(
5.Uporediti karaktere Francuskog i Austrijskoggr.zakonika
6.Uporediti sistem i karakter njemackog isvajcarskog zakonika
7.sličnosti i razlike između švajcarskog injemackog zakonika
8.izvorasvih zakonika modernih kodifikacija...
9.Šta se očekivalo od donošenja modernihkodifikacija?
10. Sa kojim ocekivanjima su docekanekodifikacije modernog doba i da li su ta ocekivanja ostvarena ?
dolje ima par ne urađenih, ako neko od kolega uradi, ili ima uređeno, pa neka nam i to postavi 1.Koji su uslovi za nastanak kodifikacije? Objasniti na primjeru jedne kodifikacije.
Da bi moglo doci do kodifikacije, potrebno je da udatom pravnom sistemu postoje tri uslova. Prvo, potrebno je da postojiuvažavanje koncepta pisanog prava. To znači da je potrebno da nosioci vlasti i uticaja u određenoj političkojjedinici smatraju da je pisano, a ne, npr., nepisano, pravo odgovarajuće sredstvo zaodržavanje reda u društvu. Drugo, potrebno je da u datoj političkoj jedinicipostoji visoka koncentracija vlasti. Zakonodavna vlast ne smije bitipodijeljena izmedju većeg broja divergentnih faktora, jer bi to onemogućilo nemetanje određenog kodeksa. Treće, potrebno je da postojivisoki politički autoritet koji ima volju danemetne kodifikaciju.
2.Zašto jeafirmacija kodifikacije u muslimanskim zemljama tekla sporo?
Za afirmaciju ideje kodifikacije trebalo je da prođe dugovremena. Osnovupravnog sistema muslimanskih zemalja činio je Šerijat, koji je za muslimane pravo sadržano u Božijoj objavi. Prema muslimanskomvjerovanju, pravo je autoritativno dato u Kur`anu, objavljenoj Božijoj rijeci,i sunnetu, normativnoj praksi poslanika Muhameda. Iz ova dva glavna izvora,kompetentni muslimanski pravnici izvode pravne norme putem procesa koji se naziva Idztihad. Ako u pogledu određene normepostigne saglasnost svih kompetentnih pravnika ili njihove većine, onda jeriječ o konsenzusu koji dolazi na trece mjesto u hijerarhiji izvora prava. Na četvrtom mjestu je zakljucivanje po analogiji. Medju dopunskim izvorima fingira se obicaj, koji je uskladu sa Serijatom. Prema islamskom ucenju zakonodavac je Bog, tumaci Bozijegprava su kompetentni ucenjaci (uleme), a drzava ima zadatak da primjenjuje takoformulisano pravo. Ovakav koncept ocito nije ohrabrivao kodifikaciju koja je podefiniciji proces sakupljanja, sistematizacije i racionalizacije prava izakojeg stoji autoritet drzave.
3.RecepcijaEgipatskog zakonika. ?
Zbog svog karaktera, Egipatski građanski zakonik bio je pogodan za recepciju u drugim arapskim zemljama kojesu se odlučile za put modernizacije. S neznatnim izmjenama prihvaćen je u Siriji 1949. Uticao jena pravne reforme u protektoratu Zapadni Aden, proglašene 1949. Godine 1953.recipiran je u tadašnjoj Kraljevini Libiji, s izmjenama u pogledu popunjavanjepravnih praznina( oslanjanje na malikijsko tumačenje šerijatskog prava) U Sudanu je 1970. kratkotrajnouveden građanski zakonik izgrađen po uzoru na njega. Međutimslabljenje političkih veza između dvije zemlje, kao i okolnosti da se egipatski zakonik,nastao u duhu evropskog kontinentalnog prava, nije mogaodjelotvorno primjenjivati u Sudanu, koji je bio pod uticajem tradicije COmmonlaw, doveli su 1973, do napuštanja ove kodifikacije.
Iskustvo sa izradom Egipatskog zakonika, AbdurrezakSenhuri je koristio u svom kasnijem kodifikatorskom radu u arapskim zemljamaBliskog istoka. One je na poziv iračke vlade izradio Irački građanski zakonik, koji je usvojen 1951., te tako zamijenioMedžellu. Za razliku od Egipatskog građanskog zakonika, irački zakonik se više oslanjao na šerijatsko pravo.Egipatski zakonik korišten je kao uor zazakonike Jordana( 1952., izmijenjen 1976.), Somalije (1973.), Kuvajta(1980.), idugih arapskih zemalja.
4.Da li jeprilikom stvaranja OIZ Crne Gore bilo zastupljeno 5 faktora koji pomažukodifikaciju?
Pet faktora koji djeluju u korist kodifikacije:
1. Postojeće pravo je haotično i teško se pronalaziprimjenjiva norma (Npr. pravo je sadržano u različitim izvorima, nije napisanoili je protivrječno).2. Postojeće pravo nije u skladu sa radikalnim promjenama u društvu (Npr. došloje do revolucije kojom su ukinute ranije političke strukture).3. Postojeće pravo je u cjelini zastarjelo te pravne norme ne izražavajukulturu datog društva.4. Postoji ranija kodifikacija kao model i taj model je kulturno relevantan zanarod te političke jedinice.( Npr, ako je u jednoj državi usvojenakodifikacija, narodi koji su pod kulturnim uticajem te države inkliniraće premaslijeđenju modela.)5. Postoje pravnici koji su spremni da igraju ulogu u izradi kodeksa. Pravnicisu nezamjenjivi u pripremi, izradi i primjeni kodeksa.U Crnoj Gori je bilo zastupljeno 5 faktora koji pomažu kodifikaciju. Kao prvo, crnogorsko pravo je bilo sadržano u viserazličitih izvora, odnosno zakona (Stega, Zakonik obšči crnogorski i brdski,Zakoni otacestva i Opsti zemaljski zakonik).Crna Gora je proširila svojuteritoriju na račun Osmanske države i zadobila međunarodno priznanje kaopotpuno nezavisna jevropska država, i kao simbol takvog novog identiteta uskladu sa tendencijom pravnog razvoja u evropskim zemljama tokom 19 vijeka,Crna gora je donijela svoj građanski zakonik. Ranija kodifikacija, Opstizemaljski zakonik iz 1855. godine bila je model za novu kodifikaciju koja ćetakođer sadržati običajna pravila. Dalje, postojeće norme su bile zastarjele ibilo je potrebno njihovo prilagođavanje novom dobu. Postojao je i pravnik koji je bio spreman posvetiti seizradi zakonika (Valtazar Bogisić).
5.Recepcija Francuskog građanksog zakonika?
Tokom Napoleonovih osvajanje i u vremenu koje jeslijedilo Zakonik se prosširio daleko izvana Francuske. S njim se širila ifrancuska pravna nauka i praksa, jezik i kultura. Bilo je to vrijemekolonijalnih osvajanja kada je velika nacija – Francuska željela dati modelmodernom svijetu. Zakonik se proširio na zemlje koje su anketirane od straneFrancuske bilo od strane Direktorijuma bilo odstrane Napoleona. Riječ je o Belgiji, Luksemburgu i Pijemontu, dijelovimaItalije, Holandije, Njemačke, satelitskim državama, Napuljom, grofovijomVaršava, Batavijom i Švajcarskom. U ostatku Evrope preuzet je djelimično iliuticao na građanske zakonike Španije (18999, Portugala(1867), Rumunije (1864) iSrbije(1844).U Evropi ovaj zakonik nije uticao na Austriju, koja je 1811uradilavlastitu kontrakodifikaciju na skandinavske zemlje, gdje nije bilo uticajarimskog prava, te Britanska ostrva,izuzev Škotske u jednom periodu. Zakonik je uticao na zakonike Latisnke Amerikekao sto su Meksiko I argentin. U muslimanskom svijetu Zakonik je bio direktnoprimjenjivan u Alžiru, koji je imao status anektirane teritrije, dok je uprotektoratima Tunis i Maroko uticao na nacionalne kodifikacije.Inspirisao je također egipatski zakonik za mješovite sudove(1875), koji je opetbio osnova na Nacionalni zakonik (1833). Zakonik je također imao uticaj napravo u Libanu i Siriji.
Zakonik je uticao na zakonike Kvebeka, u Kanadi i lujzijane u SAD, koja je donijela svoj građanskizakonik 1825, koji je mijenjan 1870.
6.Uporedite izvore Medželle i Egipatskog građanskogzakonika?
Izvori Medželle:
Po svom izvoru Medžla predstavlja kodifikacijuŠerijatskog prava prema tumečenju henefijske pravne škole. Hanefijskapravna škola(mezheb) imala je u Osmanksoj drzavi status zvanične pravne škole.Osnicač hanefijske škole bio je irački pravnik Ebu Hanife. Njegovi najpoznatijiučenici bili su Ebu Jusuf i Muhammed ibn Hasan elč Šejbani. Ovaj posljednjiautor je napisao šest knjiga u kojima je prenio učenje osnivača pravne škole inejgovog starijeg učenika Ebu Jusufa. Ove knjieg se nazivaju zahiru- r- rivajeKodifikatori Medželle uzeli su kao glavni izvor pri formulisanju propisa.
Izvori Egipatskog građanskog zakonika:
U pogledu izvora, Egipatski građanski zakonik se zasnivaona:
Ranijem egipatskom zakonodavstvu i sudksoj praksi. Riječ je o propisima koji su porijeklom iz šerijatskogprava, ili muslimanskog svjetovnog zakonodavstva(kanuna) ili prakse egipatskih sudova.
Evropske kodifikacije građanskog prava, prvenstveno Francuskigrađanski zakonik. Kriterij za prihvatanjepojedinih propisa iz ovih kodifikacija bio je suglasnost tih rješenja saprincipima Šerijata. Na taj način prihvaćenisu: objektivna teorija o nastanku obligacija, teorija zloupotrebeprava, propisio prenosu duga i sl.
Šerijatsko pravo. Pojedini principi ili propisi šerijatskog prava unijetisu u cjelini ili djelimično u zakonik. Npr. O pravnoj sposobnosti, zaključenjuugovora, dugoročnom zakupu zemljišsta i sl.
7. Objasniti sistem Švicarskog građanskog zakonika?
Švicarski građanski zakonik se sastoji od uvodnog naslovai 4 knjige. Uvodni naslov govori o primjeni zakona, vršenju i zlopupotrebiprava, sudijskim ovlašćenjima u primjeni prava, odnosu federalnih i kantonalnihzakona i sl.Prva knjiga govori o licima, druga knjiga govoori o porodičnompravu, treća knjiga govori o naslijeđu a četvrta o vlasništvu. Konačno, petaknjiga govori o obligacijama te, iako ima formu posebnog zakona, suštinski sesmatra dijelom ove kodifikacije. Ova podijela potiče iz učenja pandektističkeškole. U jednom aspektu, međutim Švajcarski građanski zakonik odstupa odpandektističkih pogleda - u ovom zakoniku nema opšteg dijala. Objašnjenje kojese daje za ovu okolnost u literaturi je: prvo, raniji zakonici kantona nisutakođe imali opšti dio i to nije izazvalo praktične problemei, drugo, Zakon oobligacijama iz 1881. ima opšta pravila o ugovorima, te bi svaki pokušaj da seformulišu opšta pravila o pravnim poslovima doveo do promjene u Zakonu uobligacijama.
8.Odlike modernih kodifikacija ?
Moderne kodifikacije imale su neke zajedničkekarakteristike, među kojima su:
One su nastale kao rezultat epohe prosvjetiteljstva. Prosvjetitelji su vjerovali da drustveni život moze bitipodvrgnut jednom racionalnom sistemu ukoliko se pravne norme restruktiraju premaunaprijed postavljenom sveobuhvatnom planu. Takvo sveobuhvatno zakonodavstvo,podržano autoritetom države, trebalo je da zamijeni tradicionalno pravo.Vrijednosti koje je novo kodifikovano pravo trebalo da zastiti bile su:jadnakost građana, sloboda privatno-pravnih odnosa od državne kontrole, slobodaekonomske aktivnosti i sl.
One su nastale uglavnom pod uticajem učenja školeprirodnog prava.
Ova škola učila je da psotoji transcedentni sistemvrijednosti kojima ljudsko pravo ne smije da protivriječi. Pošto je 18 vijekbio vijek razuma , večina teoretičara prirodnog prava vidjela je izvor prava urazumu a tek poneki autor u Bozijoj volji ili volji božanskog bića. Školaprirodnog prava svojim učenjem podržavala je novi sistem aranžiranja pravnihnormi. Pri tome je posebno istican primjer Justinijanove kodifikacije, a unjegovom okviru Institucija. Zbog toga su broji zakonici 19 vijeka prihvatiliInstitucije kao model izlaganja materije. Građasnki zakonici su običnosadržavali tri dijela: o licima, o stvarima i o tužbama.
Kodifikacije 19 vijeka predtsvaljaju i izrazpozitivističkog pristupa pravu. Moderno doba donijelo je i shvatanje pokome je pravo zapovijed vlasti u zakonodavnoj formi. Prema ovom shvatanjuautentična forma prava je u zakonima(ius positum). Ovo shvatnaj, kombinovano saprirodnopravnim učenjem, formiralo je hibris poznat kao historijsko prirodnopravo, odnosno pravo stvarnih političkih cjelina, U pravnoj struci to jeznačilo kretanje od pravne nauke prema zakonodavstvu. Razvilo se uvjerenje dajedna nacija, ukoliko zeli da bude moderna, mora organizovati cijeli pravizivot na kodifikaciji.
Kodifikacije 19 vijeka koristene su i kao sredstvodržavne imperijalne politike. One su nastale na osnovu zapovijedi vladara ibile su primjenjivane s ciljem da kreiraju pravni sistem na osnovu principanacionalnog jedinstva. U brojnim slučajevima kodifikacije su hitno uvedene nateritorijama na kojima je data država tek nedavno bila uspostavila svoju vlast.Npr, Francuski građanski zakonik je bio uveden na svim teritorijama kojima jeprošla Napoleonova vojska.
Konačno , kodifikacije 19 vijeka manišestiraju težnju kapojednostavljenu prava i olakšavanju pristupa pravu. Umjesto brojih izvora u kojima je pravo bilo ranijesadržano sada se vazeće pravo moze naci samo u jednom zborniku. Taj zborniknapisan je na nacionalnom jeziku i predstavlja značajan element nacionalnekulture i za običnog građanika lakse ga je konsultovati nego kada su to bili upitanju izvori srednjovjekovnog prava.
8.Centralne ideje Francuskog građanskog zakonika? ( Fr. građanski zakonik- sta se postiglo kodifikacijomnabrojati - mislim da je to isto pitanje)
Po svom sadržaju Zakonik podržava centralne ideje vremenau kome je tekst nastao. Te ideje su: sekularizam, prava pojedinaca, sloboda,jednakost i autoritet.
Ideja sekularizma tražila je potpuno odvajanje civilnog i kanonskog prava. Francusku formusekularizma, koja ce kasnije biti poznata kao laicite ( laiciza) dao jePoirtalis, jedan od redaktora FGZ. Kao izraz ove ideje Zakonik posmatra brakkao građanski ugovor, te civilna ceremonija mora prethoditi religijskomvjenčanju, pod prijetnjom krivičnih sankcija.
Prava pojedinaca izrazena su u DEklaraciji o pravima čovjeka i građanina iz 1789. Slijedi seideja da je društvo skup pojedinaca koji se dobrovoljno udružuju radi određenihciljeva te da čovjek posjeduje slobodnu volju.
Ideja slobode je preuzeta iz kanonskog prava, ali joj je dato novo značenje. Sloboda se,prvo izvodi iz prava pojedinaca, te se pojedinac štiti od različitihkolektiviteta, kao sto su gilde, susjedstvo pa čak i porodica. Sloboda se,također shvata i u ekonomskom smilsu kao sloboda ugovaranja.
Jednakost je idejapreuzeta iz iz građanske revolucije. ona je izvrono značia jednakost za svakogabez obzira na klasu ili ličnost. Međutim ova ideja je vremenom ograničena uviše aspekta. Prvo, ona se oslonila samo na muškarce i francuske državljane. ukolonijama je 1802 bilo ponovo ustanovljeno ropstvo, jednakost muškaraca i zenatrajala je samo kratko, a stranac koji je boravio u Francuskoj imao je pravakoja se zavisila od prava Francuza u njegovoj državi.
Ideja autoriteta unijeta je u Zakonik održavajući stav Napoleona BOnaparteo svijetu i društvu kao i dominantnog načina mišljenja tog doba . Autoritet seizrazava u odnosima muza i zene, oca i djece, poslodavaca i uposlenika.
9. Sistem Francuskog građanskog zakonika?
Francuski građanski zakonik imao je 2281 član ( dva višenego što ih ima danas). Bio je podijeljen na sljedeći način:
- Uvod koji govori o publikaciji, pravnom djejstvu iprimjeni zakona u cjelini.
- Kniga I, O licima, koja je podijeljena u jedanaestnaslova, a govori o građanskim pravim, građanskom statusu, porodici inesposobnosti.
- Knjiga II, O imovini i različitim modifikacijamaimovine. Podijeljena je u četiri naslova a bavi se imovinom, vrstama imovine islužnostima.
- Knjiga III, O različitim načinima sticanja imovine,Najobimniji dio zakonika, sadrži 1570 članova svrstanih u dvadeset naslova, agovori o naslijeđu , testamentu, poklonu, ugovorima, kvazi ugovorima, deliktimai kvazi deliktima, posebnim vrstama ugovora, dosjelosti i sl.
10. Kako mozemo razvrstati kodifikacije 19. stoljeca?
Kodifikacije 19 vijeka se prema historijskom kontektsu mogu podijeliti na one koje su rezultatrevolucionarnog pokreta i na one koje konsoliduju postojeće stanje društvenihodnosa. Primjer prve vrste kodeksa je Francuski Građanski zakonik, kojipredtsvlja rezultat revolucionarnog preobražaja društva sa brižljivo iključenimelementma predrevolucionarnog i revolucionarnog prava. Primjer druge vrstezakonika je Njemački građanski zakonik iz 1896. koji je nastojao da konzerviraodređenu društvenu situaciju korisnu po ustanovljeni poredak. Prema stilu, ovekodifikacije se mogu podijeliti na one koje su pisane jednostavnim ,opšterazumljivim narodim stilom, kao sto je Francuski građanski zakonik, i onekoje koriste stručnom, apstraktan jezik, kao sto je slucaj sa njemačkimgrađanskim zakonikom.
11. KArakter Njemačkog građanskog zakonika?
Njemački građanski zakonik je po svom jeziku, metodi,strukturi i konceptima dijete dubokog, preciznog i apstraktnog učenje Nejmačkepandektističke škole, sa svim prednostima i nedostacima koje ona podrazumjeva.Ovaj zakonik nije namijenjen građanima nego profesionalnim pravnicima. ZAto jenjegov jezik apstraktan i stručan često nerazumljiv nestručnjacima i strancima-pravnicima. To nije knjizevno djelo kao Francuski građanksi zakonik nego pravniračunar par excellence i pravni filigranski rad izuzetne preciznosti. Po svomsadržaju ovaj zakonik izražava ideje buržoaskog liberizma. U tom duhu smatra seda su ugovorene strane formalno slobodne i jednake. Izuzetne su odredbe koje stiteekonomski slabiju stranu u ugovorima. Po svojim rješenjima Njemački građanskizakonik spada u konzervativne kodifikacije, odnosno zakonike koji su po svomkarakteru retrospektivni i kojo nastoje da održe ono stanje stvari koje je uinteresu ustanovljenog poretka. ZBog toga je rečeno da ovaj zakonik predstavljaviše eho 19 vijeka nego otkucaje 20 vijeka. Ovaj zakonik prezivio je beztemeljnih promjena do savremenod doba i pored velikih promjena u ekonomiji idrustvu. Objasnjenje je u okolnosti da su brojne oblasti u kojima su se desilepromjene regulisane posebnim zakonima te da je prilagođavanje zakonikapromjenljivoj realnosti vrseno putem sudske prakse.
12. Gdje je sve ikada recipiran Austriski građanski zakonik?
Ovaj zakonik je primjenjivan u zemljama Austijskecarevine( kako se ova zemlja zvala nakon 1804), odnosno Austor-Ugarske( kako seona zvala nakon 1867). Njegova primjena bila je protegnuta i na LIhtenstajn,Hrvatsku, Slavoniju, Vojvodinu i Banat (od 1853.) te na krajeve koji ce kasnijepostati Rumunije, sve dok u njima nije 1865 uveden zakonik uređen po uzoru nafrancuski Code Civil. U BIH ovaj zakonik je u vrijeme austrougarske uprave imaoznačaj pomoćnog pravnog izvora. Nakon raspada Austro-Ugarske 1918. AGZ jeprimjenjivan u zemljama nasljednicama u centralnoj i jugoistočnoj Evropi sve douvodjenja socijalističkih režima. Međutim i tada su, kao sto je to slučaj saJugoslavijom, i pored zvaničnog nevazenja AGZ, nastavila da se primjenjujupravna pravila sadrzana u njegovimodredbama.
13.Ciljevi kodifikacija i navesti primjer nekog građnskogzakonika?
Ciljevi kodifikacije su:
Ujednačavnje ili iniikacija prava na određenojterotoriji. Kodifikacija je sredstvo kojimse efikasno dokida pravni partikularizam ili neujednačenost prava na datoj terotoriji.Ukoliko je određeni pravni sitem neujednačen te različiti pravni propisi vazeza iste ili slične situacije u kojima se nađu pravni subjekti, onda sekodifikacija prava pojavljuje kao efikasni način da se takvo stanje ukine.
Pojednostavljivanje pronalaženja primjenjive prevne normeu datom slučaju. ako se određenipravni sistem zasniva na brojinim i raznovrsnim izvorima onda se pravnisubjekti susreću sa teškoćama pronalaženja pravne norme koja regulise datislučaj. U takvoj sitauciji kodifikacija je efikasno sredstvo, pošto kodeks usebi sadrzi sve primjenjivo pravo u datoj pravnoj oblasti ili grani.
Promjena u važećem pravu ( u slučaju tzv. reforme kodifikacije). Proces kodifikovanja prava u jednoj zemlji može bitidobra prilika da se pravo te zemlje i promjeni ukoliko se smatra da je to pravozastarjelo. Takva se kodifikacija onda nazva reformna kodifikacija. To jekodifikacija u koju se pored postojećeg prava na određenoj teritoriji unose inovi koncepti i nove pravne norme. Ova kodifikacija dakle sadrzi u sebiinovaciju. S druge strane, postoje kodifikacije isključivo postojećeg prava naodređenoj teritoriju. To su konstantne pravne kodifikacije.
14.Izvori Austrijskog građanskog zakonika i Francuskoggrađanskog zakonika - sličnosti i razlike?
Izvori Francuskog građanskog zakonika.
Izvori koje su koristili redaktori pri izradi ovogzakonika mogu se svrstati u pet kategorija:
- Rimsko pravo. Ovim izvorom redaktori su se koristili posebno u pogledu pdgovornosti,zakonskog nasljeđivanja i imovisnkog prava.
- Kanonsko pravo. Ovaj izvor redaktori se koristili za regulisanje određenih bračnihodnosa.
- Običajno pravo. Ovaj izvor je korišten za formulisanje propisa o odnosima međusupružnicima, bračnom autoritetu, očinskoj vlasti, zajedničkoj imovinisupružnika, sluznostima i nasljednom pravu.
Kraljevske uredbe. Zbirke ovih uredaba korištene su za formulisanje propisa u pitanjimaregistracije rođenja, vjenčanja i smrti, poklona i izjava posljednje voljetedokaznom postupku.
Revolucionarno pravo, poznato i kao tranziciono pravo, u pogledu braka , zaloge, razvoda,naslijeđa i sl.
Pravna nauka. Redaktori se se služili djelima izmeđuostalog Roberta Pothiera, Samuela Puffendorfa, Christtiana Wolffa itd.
Izvori Austrijskog građanskog zakonika.
Dva glavna izvora AGZ su rimsko pravo i prirodno pravo.OVa dva izvora koristena su tako da ovaj zakonik sadržajno predstavlja njihovukombinaciju. Rimsko pravo je bilo historijsko naslijeđe njemačkih zemalja, jerse od 1945. primjenjivalo na teritoriji Svetog rimskog carstva. Učenjeprirodnog prava bilo je rezultat intelektualnog razvoja Evrope iz dobaprosvjetiteljstva. Zakonik ne slijedi učenje prirodnog prava po kome jesaglasnost voljaaa dovoljna da prenese vlasništvo, nego zahtjeva neke vanjskeforme prenosa. Pravi razliku između pravnog naslova, koji opravdava sticanjevlasnistva, i predaje stvari, koja je neophodna za sticanje, kao sto su toRimljani činili. s druge strane, pod uticajem škole prirodnog prava, isključujebilo kakvo uvažavanje budućih običajnih normi, te priznanje samo one običajnenorme koje su unijete u zakonik. Škola prirodnog prava učila je da pravne normetreba da budu date i tumačene samo od strane zakonodavca.
15.Recepcija Švicarskog građanskog zakonika?
U Njemačkoj je bilo prijedloga da se ovaj zakonikrecipira umjesto tek usvojenog Njemačkog građanskog zakonika. UTicao je i nakodifikacije u Italiji i Grčkoj.MEđutim bio je samo jedan slučaj potpunerecepcije ovog zakonika i to u Turskoj. Nakon proglašenja Republike Turske 1922u novoj državi se postavilo pitanje građanskog zakonika. Iz Osmanskog periodabila je naslijeđena Medžela koja je bila kodifikacija šerijatskog građanskogprava. Revolucionarni režim u svom projektu evropeizacije i modernizacijezemlje opredijelio se za sekularizaciju prava i sljedstveno tome ukinutošserijatsko pravo. Donijeta je odluka o usvajanju jednog evropskog zakonika.Izbor je pao na Švicarski zakonik. To je bila puka slučajnost pošto je tadašnjiministar pravde studirao u Švicarskoj i bio je ubijeđen da je Švicarskigrađanski zakonik najbolji i najmoderniji na svijetu. Švicarski građanskizakonik je izabran zbog svojih formalnih prednosti- kratkoće, jasnoće ifrancuskog jezika, koji je io više raširen u Turskoj nego, npr, njemački jezik.Recepcija je podrazumjevala i školovanje turskih pravnika na tradicijama novogzakonodavstva, upucenost na sudsku praksu i literaturu, te je sve govorilo ukorist francuskog jezika. Recepcija Švicarskog zakonika je u turskom društvuotvorila brojna pitanja posebno u oblasti porodičnih odnosa gdje su švajcarskei turske tradicije bile veoma različite tako da je dolazilo do razlika izmeđuslova zakona i pravnih shvatanja turskog stanovnistva.
16. Nastanak Osmanskog građanskog zakonika - Medželle?
U drugoj polovini 19 vijeka u Osmanskoj državi je ojačalaideja o potrebi kodifikacije građanskog prava. Na to je uticalo više faktora.Prvo, projekt modernizacije( tanzimat) , zapoceo je 1839., proklamovao je kaojedan od ciljeva, uspostavljanje principa jednakosti osmanskih podanika. Drugo,u okviru tanzimatskih reformi osnovani su građanski sudovi( mehakim-inizamiye), koji su bili nadležni da presuđuju građanske stvari osmanskihpodanika. Šerijatski sudovi postali su specijalni sudovi nadležni samo za muslimaneu stvarima porodičnih, nasljednih i vakufskih poslova. Bilo je potrebnoosigurati zakonik građanskog prava na koji bi se oslanjali svjetovni građanskisudovi. I treće, evropski saveeznici osmanske države trazili su da ona donesezakonik po uzoru na tadašnje evrospke kodifikacije kojim će se osigurati jednaktretman svih podanika. Postavilo se pitanje izvora osmanskog građanskogzakonika. Jedna struja se zalagala za recepciju Francuskog građanskog zakonika.DRuga grupa je je predlagala kodifikaciju šerijatskih propisa imovinskog pravakoji su saglasni zahtjevima vremena. Ova druga opcija je prevladala. Godine1867. carskom naredbom je formiran sedmoclani odbor za izradu kodifikacije. NAčelu odbora je bio Ahmed Dževet- paša. Rad odbora za kodifikaciju bio jezamišljen tako da po unaprijed zamisljenom planu izrade određene knjigezakonika i postupno podnose na odobrenje Visokom savjetu za reformu. Prveknjige su podnesene na odobrenje 11 aprila 1869, a posljednja knjiga 17. sept1867. U konačnom obliku kodifikacija je dobila ime medželle-i ahkami adlijje (Zbornik pravednih propisa). Izvorni tekst je bio na osmanskom turksom jeziku.Skraćeno je citirana kao Medžella.
17. Sistem Egipatskog građanskog zakonika?
Egipatski građanski zakonik broji 1149 članovaraspoređenih u prethodno poglavlje i dva dijela. u prethodnom poglavlju govorise o zakonima i njhovoj primjeni, licima i klasifikaciji stvari i imovine. Prvidio posvećen je obligacijama ili personalnim pravima. U knjizi I ovog dijelagovori se o obligacijama uopšte, uključujući pitanja izvora obligacija, efektaobligacija, uslova koji modifikuju efekte obligacija, prenosa obligacija,prestanka obligacija i dokaza obligacija. U knjizi II ovog dijela govori se oposebnim ugovorima, uključujuči ugovore koji se tiču vlasništva ( kupoprodaja,zamjena, poklon, udruga, zajam i poravnanje), ugovore koji se tiču korištenjastvari( zakup, posudba), ugovore koji se tiču iznamljivanja usloga ( rad,služba, ovlašćenje, depozit), aleatorne ugovore ( opklada, životno osiguranje)te jamstvo. Drugi dio zakonika je posvećen stvarnim pravima. Riječ je o pravuvlasništva, pravima izvedenim iz prava vlastništva te akcesornim stvarnimpravima, kao sto je hipoteka.
18.Karakter Medželle?
Medžella predstavlja prvu službenu kodifikacijušerijatskog pravau historiji. Sve do tad ovo prvo bilo je predmet tumačenja irazvoja koji se odvijao u okvirima pravne nauke, tako da su autoritativniprikazi šerijatskog prava bili ili pravnička djela ili zbirke pravnih tumačenja( fetava). Ideja kodifikacije ( taknin) daje državu ulogu u auritativnomformulisanju prava - izradi jednog zakonika koji ce biti glavni referentniokvir za odgovarajuće sudove i prave subjekte. Osmansko prihvatanje idejemodernizacije po evropskom uzoru u doba Tanzimata, dovelo je do idejekodifikacije. U osmanskom društvu, također su bile prisutne idejeprosvjetiteljstva, i postajao je sloj prosvijećene inteligencije ( munevver),koje je bila nosilac ideje kodifikacije. Ono sto razlikuje Medžellu od evropkih kodifikacija jeste nedostatakuticaja modernih pravnih mišljenja. Te škole, kao što su pkola prirodnog pravai historijska pravna škola, uticale su na evropske kodifikacije, U dobanastanka medćelle, pokret za obnovu samostalnog tumačenje Šerijata ( idttihad),koji bi predstavljao muslimanski ekvivalent spomenutim evropskim pravnimpkolama, nije bio dovoljno jak u Osmanskoj državi. Zato je medžellatradicionalno predtsavljala kodifikaciju tradicionalnog FIkha a prilagođavanjemodernom dobu izvršeno je putem prakse redaktora da u slučaju razlika umisljenju vodećih hanefijskih autoriteta izaberu ono misljenje koje je u skladusa potrebama vremena i opstim interesom. U pogledu forme Medzela je slijedilaevropske kodifikacij. TO je vidljivo iz njene podjele na knjige, poglavlja,odsjeke i paragrafe. Medžella je zadrzala i kauzistički metod navodjenjaprimjera uz opste propise. usljed toga je veoma obimna i mjestimicno vise licina digesta nego na moderni građanski zakonik.
19. Karakter Švicarskog građanskog zakonika?
Ovaj zakonik karakterisu sljedece odlike:
Narodni jezik. Glavni cilj autora zakonika Eugena Hubera bio je danacini zakonik koji je lahko čitljiv i razumljiv. Kada ga cita razuman covjek,mora se osjecati kao da mu zakonik govori iz srca, pisao je Huber. Zbog togazakonik izbjegava stručni zargon i nema upucivanja na druge dijelove teksta.
Namjerna nepotpunost propisa. Za razlliku od pisaca Njemačkog građanskogzakonika, koji su zeljeli da doensu kompletan zakonik i zbog toga isli i unajsitnije detalje, autor Svicarskog građanskog zakoika je namjerno ostavljaopropise nepotpunim. Ostavljao je sudijama da popunjavaju praznine na osnovusvoga vidjenja situacije.
Široka upotreba opštih odredaba kojeostavljaju mjesta sudijama da ih specificiraju. Pri tome treba imati na umu da sudije u švajcarskimkantonima nisu bile osobe imenovane od viseg autoriteta na osnovuspecijalističkog znanja već ugledni građani izabrani od strane naroda.
20. Codex Theresianus
Proces kodifikacije građanskog prava započeoje u Austiji za vrijeme Marije Tereze. Godine 1753. formirana je komisija zaizradu zakonika koji bi vazio za sve podanike habsburških nasljednih zemalja ikoji bi primjenjivali svi državni sudovi. Bilo je planirano da se novi zakoniktemelji na panedektnom pravu ( usus medernus) a kao dopunski izvor da sekoristi prirodno pravo. Rezultat rada ove komisije bio je nacrt zakonika nanjemackom jeziku poznat kao Codex Theresianus, koji je slijedio sistemJustinijanovih Institucija i predstavljao zapis opšteg prava ( Gemeines Rechts)habsburških nasljednih zemalja. Carica Marija Tereza i njen imperijalni savjetodbili su ovaj nacrt zbog preopširnosti i nejasnoće, slozivsi se da onpredstavlja materijal za jednu buduću kodifikaciju.
21. Los Siete Partidas
Najznačajniji spomenik 13 vijeka je zakonikLos Siete Partidas ( zakonik u sedam dijelova) izdat 1265. od stranekastiljanskog kralja Alfonsa X Mudrog. Ovaj zakonik se zansiva na propisimakastiljanskog običajnog prava, rimskog i kanonskog prava. Sastoji se od sedamknjiga koje govore o religiji i obavezama klera, o vladaru i vitezovima, opravdi, o braku i porodici , o trgovini, o naslijedđu i starateljstvu, ozločinima te propisima koji se tiču Jevreja, Maura i heretika. Ovaj zakonik seu literaturi ocjenjuje kao najmonumentalnije djelo evropskog zakonodavstva uperiodu između Justinijana i modernog doba.
22. Recepcija Njemačkog građanskog zakonika
Njemački građanski zakonik imao je značajanuticaj izvan Njemačke. Uticaj je bio dvostruk- na pravnu teoriju i na praktičnurecepciju. Primjer ovakvog dvostrukog uticaja je Grčka. U grčkoj je pitanjegrađanskog zakonika postavljeno još u vrijeme antiosmanke borbe. U prvo vrijemegrčki pravnici su bili odusševljeni idejama francuske revolucije i Francuskimgrađanskim zakonikom. Kasnije su se okrenuli ideji kodifikacije na temeljutradicija Bizantije, čiji su se pravni zbornici primjenjivali u Grčkoj uvrijeme osmanske uprave. Interes za bizanstsko pravo doveo je grčke pravnike dotoga da se zainteresuju za Justinijanovu kodifikaciju i rimsko pravo. Konačno,interes za rimsko pravo doveo jih je do pandektističke škole i Njemačke teNjemagkog građanskog zakonika. U drugoj polovini 19 vijeka vidimo njemačkepandektiste kako predaju pravo na Atinskom univerzitetu i grčke profesore kakose usavršavaju u Njemačkoj. Istovremeno su tekli pokusaji kodifikacijegrađanskog prava. Godine 1930 svi relativni faktori u Grčkoj bili su saglasnida se pri kodifikaciji građasnkog prava ugledaju na Njemački građanski zakonik,kao najblizi rimskom pravu. Na tom osnovu izrađen je nacrt Grčkog građanskogzakonika koji je proglašen 1940, ali cija je primjena zbog ratnih okolnostiodgođen do 23. februara 1946. Njemacki građanski zakonik uticao je i nakodifikacije u istocnoj i centralnoj Evropi. Građanski zakonici koji su 1920-tih proglašeni u različitim sovjetskim republikama slijedili su strukturu anekada i sadrzaj Njemačkog građanskog zakonika. Njegov uticaj bio je vidljiv ina zakone i sudsku praksu Mađarske , Čehoslovačke i Jugoslavije. U Jugositočnoj Aziji i na Dalekom istoku ovajzakonik je ostvario znatan uticaj. Japan je 1898. donio građanski zakonik kojije bio pod bitnim uticajem Njemackog gr. zakonika. U periodu izemeđu 1924-1935Kraljevina Sijam uvela je gr. zakonik, koji je izuzev dijela koji se tičeporodičnih i nasljednih odnosa, izveden iz njemackog prava. Sličan uticajostvaren je i u KIni. Njemacki građanski zakonik uticao je i na kodifikacije uLatinskoj Americi. Takav je slučaj Brazilskog zakonika iz 1916.
23. Sistem Opsteg imovinskog zakonika za Crnu Goru
Koncept Opšteg imovinskog zakonika za CrnuGoru (OIZ), bio je određen Bogišićevim shvatanjem građanskog prava. Bogišić je,naime, građansko pravo ograničio na imovinsko pravo i iz zakonika isključioporodične odnose. Smatraoje da ti odnosi stoje izvan klasično definisanih privatno – pravih imovinskihodnosa te ih je nemoguće unijeti u jedinstven zakonik.On se bavio idejom izradezakona o braku i zakona o nasljeđivanju, ali ti projekti nikad nisu dobilizakonsku formu. OIZ je podijeljen na šest dijelova. Prvi dio sadrži uvodnapravila i naređenja.Drugi dio govori o o vlasništvu i drugim stvarnim pravima.Treći dio govori o kupoprodaji i drugim glavnim vrstama ugovora.Četvrti diogovori o ugovorima uopšte i drugim poslovima iz kojih proističu dugovi. Petidio govori o licima, o svojevlasti i raspolaganju u imovinskim poslovima. Šestidio sadrži objašnjenja određenje i dopune.Sistematizacija prvih pet dijelova OIZ razlikuje se oduobičajene sistematizacije građanskog prava, tako da je opšti dio obligacionogprava došao poslije pojedinih ugovora, a statusno pravo je naišlo na svojemjesto na kraju, u V dijelu. Razlozi ovog odstupanja su koncepcijske ipraktične prirode. Koncepcijski, Bogišić se nije slagao sa postavkamaprirodnopravne teorije da treba poći od čovjeka, a zatim navoditi njegovaprava. Praktično, želio je da učini zakonik pristupačnijim pa je slijedio metodod konkretnog ka apstraktnom i od poznatog ka manje poznatom.
24.Budućnost kodifikacija i dali je realno ocekivati evropski gradjanski zakonik?
Kodifikacija je poseban historijski fenomen koji ima duguhistoriju, a koji je posebno prisutan u Evropi od kasnog 17. i 18. Vijeka. Odtada pa do nasih dana ideja kodifikacije je uspjela da ostavi neizbrisivi pecatna pravnim kulturama kontinentalne Evrope. Ideja kodifikacije se rasirila idoprla do regiona kao sto su JG Azija, Latinska Amerika i SAD. Proces evropskihintegracija otvara pitanja buducnosti kodifikacija nastalih u 19. i 20. Vijeku.Posto ovaj process znatno smanjuje znacaj drzavnih granica, a samim tim Ivazenjem nacionalnih kodifikacija postavlja se pitanje njihove buducnosti uujedinjenoj Evropi. Pojavila se ideja jedinstvenog evropskog zakonikagradjanskog prava. Taj process ce istovremeno predstavljati veliki izazov zapravnike u Evropi. Jedna evropska komparativna pravna historija bice neophodna.Odnosi izmedju pravne culture I kodifikacije dobice novi smisao.
25.Ključne osobeu nastanku Francuskog, Njemačkog i Austrijskog zakonika.
Godine 1874. Pristupilo se radu na kodifikaciji građanskog prava I formirana je komisija. Imala je 11clanova, Ostali clanovi komsije su bili profesori prava I pravni prakticari.Medju njima se isticao posebno utjecajan pandektista Bernarhd Windscheid. Nakon13 godina rada komisija je izradila nacrt zakonika koji je publikovan 1888. Idat na javnu raspravu. Nova komisija se sastojala od pravnika,zemljoposjednika, trgovaca, ekonomista … (Njemacki)
Nekoliko pravnika su radili na nacrtu kodifikacije.Francuski gradjanski zakonik je uveo Napoleon Bonaparta 1804.g. I to je biopeti zvanicni pokusaj izrade gradjanskog kodeksa. Zakonik je imao formu skupapojedinacnih zakonika. Jedna komisija strucnjaka koji su nazivani redaktoribila je zaduzena da uradi nacrt zakona. U komisiji su bila 4 clana: Tronshet,Portalis, Maleville I Bigot de Preameneu. (Francuski)
Godine 1772. Formirana je komisija za izracu nacrtazakonika. Ova komisija je izradila teks koji je publikovan 1786.g. od straneimperatora Jozefa II. Dalji rad na tekstu je nastavljen u uvijeme Leoploda II.I konacno u vrijeme vladavine Franza II formirana je komisija ciji jenajaktivniji clan bio Franz von Zeiller, sudija I professor prirodnog prava.(Austrijski)
26. NAstanak Egipatskog građanskog zakonika?
Krajem prve polovine 20. Vijeka u Egiptu se javlja idejao kodifikaciji građanskog prava koja bi se zasnivala na vlastitom pravnomnaslijedju I sudskoj praksi. Poznati egipatski pravnik Abdurrezak Senhuri iznioje u jednom clanku 1936. Ideju kodifikacije koja bi se zasnivala na praksiegipatskih sudova, uporednom I serijatskom pravu. Pojavio se I drugi prijedlogkoji bi se temeljio iskljucivo na serijatskom pravu. Ovaj prijedlog su podrzaliugledni serijatski pravnici, ulema sa univerziteta El-Ezher I vodjstvaislamistickih grupa. Egipatska vlada se opredijelila za ideju AbdurezzakaSenhurija te je u martu 1936. formiran odbor za izradu zakonika.Nakon dvijegodine odustalo se od odbora, a cijeli posao izrade zakonika povjeren jedvojici pravnikka Abdurezzaku Senhuriju I francuskom komparatisti EduarduLambertu. Nacrt je dovrsen 1942.g.a usvojen je 1948. Koji je u ovoj zemljuzamijenio Napoleonovu kodifikaciju.
27.Šta su maksime ili pravna pravila, koji je primjerzakonika koji ih sadrži i koja je njihova uloga.?
Medzella sadrzi 1851 clan podijeljen u uvod i sesnaest knjiga.Knjige su podijeljenje u poglavlja, a poglavlja u odsjeke. Uvod govori odefiniciji I podijeli pravne nauke i o pravnim pravilima. Navodi se 99 pravnihpravila islamske pravne nauke koja imaju funkciju koju maksime I regule imaju urimskom pravu.
28.Sličnosti i razlike Švajcarskog i Njemačkog građanskogzakonika
Njemacki gradjanski zakonik ima 2385 clanova podijeljenihu pet knjiga. Švajacarski gradjanski se sastoji od uvodnog naslova I cetiriknjige. Dva glavna izvora Njemackog zakonika su Rimsko pravo I Njemackiobicaji. A izvori Švajcarskog zakonika su Švajcarski obicaji, Njemacka pravnatradicija I Francuska pravna tradicija. Svajcarski gradjanski zakonik je odmahpo usvajanju izazvao odusevljenje u pravnim krugovima. U njemackoj je biloprijedloga da ovaj zakonik recipira umjesto tek usvojenog Njemackog gradjanskogzakonika. Njemacki gradjanski zakonik je imao znacajan utican izvan Njemacke.Uticaj je bio dvostruk na pravnu teoriju I na prakticnu recepciju.
29.Sličnosti i razlike između Medželle i Crnogorskogzakonika.?
Medzella sadrzi 1851 clan podijeljen u uvod i 16 knjiga.Knjige su podijeljenje u poglavlja, a poglavlja u odsjeke. Medzella slijedisistematizaciju materije islamske pravne nauke. OIZ je podijeljen na 6dijelova. Prvi dio sadrzi uvodna pravila i naredjenja. Drugi dio govori ovlasnistvu i drugim stvarnim pravima. Treci dio o kupoprodaji, a cetvrti ougovorima uopste. Medzella predstavlja prvu sluzbenu kodifikaciju serijatskogprava u historiji. Prodor ideje kodifikacije u muslimanski svijet bio jerezultat uticaja talasa kodifikacija u Evropi u moderno doba. Ono sto razlikujeMedzellu od ostalih kodifikacija jeste nedostatak uticaja modernih pravnihskola misljenja. OIZ je ocjenjen kao remek-djelo zakonodavstva kodjuznoslovenskih naroda. Posebnu vrijednost zakonika predstavlja njegov jezik istil. Medzella je primjenjivana na cijeloj teritoriji tadasnje Osmanske drzave,a OIZ je bio zakonik jedne male drzave na Balkanu. On nije dozivio repecijuizvan granica Crne Gore, ali je privukao paznju pravne nauke.
30.Najvazniji Zakonici iz 18 stoljeća.
Krajem 18 vijeka pojavili su se i prvi rezultatiprosvjetiteljstva u oblasti kodifikacije - zakonic u BAvarskoj, Pruskoj iAustriji. Bavarske kodifikacije vezane su za ime Maxa Josepha, koji je biooduševljen idejama da prosvjeljeni vladar treba da pretoči u pozitivno pravoprava i duznosti koji prizlaze iz prirodnog prava. Zbog toga je sebi postaviozadatak da za Bavarsku osigura jedinstveno i racionalno pravo. Prvi korak bioje Bavarski krivični zakon ( Codex iuris Bavarici criminalis) proglasen1751. Međutim tesko bi se moglo reči da je ovaj zakonik odrzao duhprosvjetiteljstva. Slijedio je zakon o građanskom postupu iz 1753. a 1756 iGrađanski zakonik ( codex Maximilianeus Bavaricus civilis). Ovaj zakoniktakođer nije pružio temelj novom pravnom sistemu već je uglavnom sadrzavaonorme pandentnog prava ( usus modernum Pandectarum). Do kodifikacije u Pruskojdošlo je u vrijeme vladavine kralja Friedricha Wilhema I poznatog kao vojnik -kralj. Ovaj vladar je za svoj glavni cilj u pravnoj politici proglasiopojednostavljenje i ujednačenje administracije u različitim oblastima kojima jevladao. Rezultat je bio pojava Opšteg zemaljskog prava za pruske drzave (allgemeines Landrecht fur die presussischen Staaten - ALR) godine 1794.Ovaj zakonik obuhvatao je cijelo područje prava građansko, trgovačko, ustavno,krivično, i pravo koje se tiče crkve i feudalnih privilegija. Austrijskivladari su se tokom 18 vijeka kontinuirano bavili idejom kodifikacije prava ipored protivljenja arsitokratije, koja je ovu ideju smatrala ograničavanjemnjihovih prerogativa. NAjranije je doslo do kodifikacije krivičnog prava 1769.proglašen je Krivicni zakon MArije Terezije ( Constitutio criminalisTheresiana). Opsti zakonik o sudstvu slijedio je je 1781 a zakonik o građanskompostupku 1788.
31. Izvori Opsteg imovinskog zakonika za CRnuGoru?
Izvori OIZbili su:
Običaji, koje jeredaktor ustanovio naučnom metodom ankete u koju su uključeni poznavaocicrnogorske tradicije. Upitnik za opisivanje pravnih običaja kojim se Bogišićkoristio objavljen je i uticao je na slična istraživanja u Rusiji, Austriji iRumuniji.
Zakoni izdavani u Crnoj Gori prije nastanka ovekodifikacije
Sudska praksa.
32.- Sistem Austrijskog Gradjanskog zakonika
AGZ predstavlja kodifikaciju privatnog prava koja slijedi sistemInstitucija. bRojao je 1502 člana. Tekst je podijeljen na kraći uvod i tri dijela.u uvodu se govori o tome sta je to građansko pravo uopste , njegovom tumačenjui vazenju. Prvi dio zakonika govori o licima, ukljucujuci pitanja pravnesposobnosti, zenidbenog ugovora, odnosa među roditeljima i djecom i tutorstvo.Drugi dio govori o stvarima, ukljucujuci pitanja definicije i vrste stvari,realna i personalna prava na stvari. U realna prava na stvari spadaju: posjed,vlasnistvo, zalog, sluznost, pravo nasljedstva i sl. U personalna prava nastvari spadaju : ugovori ( poklon, stava, posudba, zajam, zamjena, kupoprodaja,nasljedni zakup, usluga za placu, zajednica dobara, bracni ugovor, ugovori nasrecu i sl.) i pravo naknade stete.
33.Karakter Egipatskog GZ-a
EGz predtsavlja sintezu evropskih i islamskih pravnihsudova. negovo dososenje za egipatsku vladu bilo je koprosmis izmeđumaksimalistickih zahtjeva islamista o zasnivanju cjelokupnog zakonodavstvazemlje na Šerijatu i zalaganja dijela političke elite za cistu recepcijuevropskog prava. Ovaj zakonik predstavlja rezultat sirenja talasa kodifikacijeizvan evropskog prostora. Ideja kodifikacije prava, nastala u Evropi, prosirilase izvan geografskog i kulturnog prostora i materijalizovala u neevropskihzemljama koje su se opredijelile za put modernizaciji po evropskom uzoru.KOnačno, po misljenju serijatskog prava kao jednog od izvora a ne iskljucivogizvora kodifikacije, ovaj zakonik je pokazao i nove odnose izmedju serijata ipozitivnog prava u muslimasnkom svijetu. Serijatsko pravo je posmatrano ne samokao religijsko pravo vec kao nacionalno pravo oderđene zemlje sa vecinskimmuslimanskim stanovncistvom, kao dio kluturnog i pravnog naslijeđam koji kaotakav ima mjesto i u jednoj modernoj kodifikaciji građanskog prava.
34. Kad i gdje je recipirana Medzella?( Gdje seprimjenjivala)?
Medžella je primjenjivana na cijeloj teritoriji tadašnjeOsmanske države. NAkon proglasenja republike u Turskoj je vazila sve do 1926.kada je recipiran Švajcarski građanski zakonik. Medžella je nastavila da vazi uPalestini, Transjordaniji, Siriji, Libanu i IRaku sve do donosenja nacionalinihgrađanskih zakonika nakon Drugog svjetskog rata u ovim zemljama. U izraelu jevazila sve do 1972 kao zemaljsko pravo naslijeđeno iz vremena britanskogmandata i osmankse uprave na Palestinom. TAkođer je vazila i na Kipru, auvazavali su je sudovi u sultanatu Džohor ( Malezija), Indiji i Pakistanu.Prevedena na farski jezik primjenjivana je i dalje se primjenjuje uAfganistanu. U BIH je vazila u vrijeme austro - ugarske uprave kao zemaljskopravo. Serijatski sudovi u BIH primjenjivali se Medžellu sve do njenog ukidanja1946.
37. Sta je pravna nauka?( ovo pitanje nisam bas sigurna jel tacno, nisma mogla naci uknjizi)
Pravna nauka je društvena nauka koja pruučava različiteoblasti ljudskog društva i ljudskih odnosa
38. Šta je dekodifikacija i da li je ona budućnostsavremenog pravnog sistema?
Termin dekodifikacija koji je eveo Natalino Irti ,daoznači tendenciju napuštanja kodeksa koji bi mogla prevladati savremenodoba.Detaljno sagledavanje argumentacije ponuđene da osnaži idejudekodifikacije pokazalo je ,kao što je urafio Reinhard Zimmermann,dakodifikacija ,ipak nije istrošena pravna tehnika.
Naime određeni pesimizam u pogledu budućnostikodifikacije proizilazilo je iz pretjeranih i nerealisticnih ocekivanja. Prvenstvenoocekivalo se da ce kodifikacija uciniti pravo dostupno prosjecnom građaninu. tose nije desilo ali su kodifikacije ucinile pravo dostupno pravnicima.
39. Da li kodifikacija zaustavlja razvoj prava?
Iskustvo sa velikim evropskim kodifikacijama to nepotvrđuje. Napoleon je smatrao da se rekodifikacija treba vrsiti svakihtrideset godina. Iako to nije bio slucaj u praksi, veliki evropski zakonici su,sa određenim izmjenama i dopunama, i danas na snazi. Uocilo se npr. da jeoblast stvarnih prava bila relativno stabilna dok se se najvece promjene desileu oblasti porodicnih odnosa i obaveza. sve to govori u prilog misljenja da jekodifikacija jedan nesavrseni pravno. tehnicki metod. ona nije neophodna da bipostojao racionalno organizirano pravni sistem kako to pokazuje primjerengleskog Common lax, ali je korisna.
40.Navesti elemenata modernostiprema analizi Coxa.
Modernost kao novi nacin uređivanja drustavai zivotnog stila ukljucivala je, prema analizi Harveya G. Coxa, sljedecih 5elemenata: 1) uspostavljanje savremenih nacionalnih drzava, 2) naukui tehnologiju, 3) birokratski racionalizam kao rincip drzavneorganizacije, 4) borbu za maksimiziranje zarade i 5) sekularizacijuodnosno odvajanje religijskog i politickog autoriteta.
41. Nastanak Njemackog građanskog zakonika?
Godine 1871. proglasen je Njemacki zakonik,koji je predtsavljao reprodukciju zakonika Sjeverno- njemacke konfederacije aovaj , opet bio baziran na Pruksom krivicnom zakoniku iz 1851. Godine 1874.pristupilo se radu na kodifikaciji građanskog prava formirana je komisija zaizradu građanskog zakonika. Komisija je imala 11 clanova a presjedavao jepresjednik carskog trgovackog suda. Ostali clanovi komisije bili su profesoriprava i pravni prakticari. Nakon 13 godina rada komisija je izradila nacrtzakonika koji je publikovan 1888. i dat na javnu raspravu. Kritičke primjedbena nacrt su se kretale u dva pravca: kritikovano je oslanjanje kodifikatora narimsko pravo na stetu njemackog prava te jezik i sistem nacrta, koji su mnogimaizgledali suvise apstraktni. Nova komisija koja je imala zadatak da revidiranacrt zakonika, formirana je 1890. Ona se sastojala od pravnika,zemljoposjednika, trgovaca, ekonomista i predstavnika drugih zainteresovanihskupina. Glavni zadatak ove komisije bio je da pojednostavi jezik nacrtazakonika. Revidirani nacrt je zavrsen 1895 i bio je odbren od strane Carskogsavjeta uz menje izmjene. Dobio je zakonsku snagu 1896 a poceo se primjenjivatiod 1 januara 1900. Njegovo zvanicno ime bilo je Burgerliches Gesetzbuch (Njemacki građanski zakonik) a skraceno je citiran kao BGB.
42. Nabrojati najmanje 5 kodifikacijapredmodernog doba i objasniti? (dopuniti nije sve uradjeno)
Kodifikacije razlicitog stepena obuhvatnostimogu se pronaci u svim periodima ljudske civilizacije.
1. Najznačajniji spomenik 13 vijeka jezakonik Los Siete Partidas ( zakonik u sedam dijelova) izdat 1265. odstrane kastiljanskog kralja Alfonsa X Mudrog. Ovaj zakonik se zansiva napropisima kastiljanskog običajnog prava, rimskog i kanonskog prava. Sastoji seod sedam knjiga koje govore o religiji i obavezama klera, o vladaru ivitezovima, o pravdi, o braku i porodici , o trgovini, o naslijedđu istarateljstvu, o zločinima te propisima koji se tiču Jevreja, Maura i heretika.Ovaj zakonik se u literaturi ocjenjuje kao najmonumentalnije djelo evropskogzakonodavstva u periodu između Justinijana i modernog doba.
2.Austrijski vladarisu se tokom 18 vijeka kontinuirano bavili idejom kodifikacije prava i poredprotivljenja arsitokratije, koja je ovu ideju smatrala ograničavanjem njihovihprerogativa. NAjranije je doslo do kodifikacije krivičnog prava 1769. proglašenje Krivicni zakon MArije Terezije ( Constitutio criminalis Theresiana).Opsti zakonik o sudstvu slijedio je je 1781 a zakonik o građanskom postupku1788.
1. Razlika između Francuskog i Austrijskog zakonika.
2.Uporediti nastanak Francuskog i Švajcarskoggrađanskog zakonika.
3.Uslovi za nastanak kodifikacije u 19. vijeku.
4.Uporediti slicnosti i razlike urecepciji Francuskog i Švajcarskog građanskog zakonika.(
5.Uporediti karaktere Francuskog i Austrijskoggr.zakonika
6.Uporediti sistem i karakter njemackog isvajcarskog zakonika
7.sličnosti i razlike između švajcarskog injemackog zakonika
8.izvorasvih zakonika modernih kodifikacija...
9.Šta se očekivalo od donošenja modernihkodifikacija?
10. Sa kojim ocekivanjima su docekanekodifikacije modernog doba i da li su ta ocekivanja ostvarena ?
-
freakystyley
- Posts: 232
- Joined: Sat Sep 17, 2011 12:22 am
PFSA: Moderne pravne kodifikacije
Hvala puno.
PFSA: Moderne pravne kodifikacije
znali se satnica za nas
PFSA: Moderne pravne kodifikacije
28.01.2014.
Redovni_e studenti_ce: u 10:00 (A – F);
u 11 (G – K); u 13 (L-R); u 14 (S-Ž);
Vanredni_e studenti_ce: u 17:00
Redovni_e studenti_ce: u 10:00 (A – F);
u 11 (G – K); u 13 (L-R); u 14 (S-Ž);
Vanredni_e studenti_ce: u 17:00
